%0 Journal Article %T مهم ترین عامل‌های مؤثر بر توان آب زیرزمینی در آبخیز پیرانشهر (آذربایجان غربی) با مدل MaxEnt و سامانه‌ی اطلاعات جغرافیایی %J پژوهش های آبخیزداری %I مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس %Z 2981-2313 %A تیموری, مهدی %A اسدی نلیوان, امید %D 2020 %\ 03/20/2020 %V 33 %N 1 %P 56-71 %! مهم ترین عامل‌های مؤثر بر توان آب زیرزمینی در آبخیز پیرانشهر (آذربایجان غربی) با مدل MaxEnt و سامانه‌ی اطلاعات جغرافیایی %K توان آب زیرزمینی %K بیشینه‌ی آنتروپی %K سامانه‌ی اطلاعات جغرافیایی %K مدل MaxEnt %K یادگیری ماشینی %R 10.22092/wmej.2019.126453.1223 %X آب­ زیرزمینی یکی از مهم­ترین و حیاتی­ترین منابع طبیعی در منطقه‌های خشک و نیمه­خشک است. هدف از این پژوهش شناختن منطقه‌هایی که توان آب زیرزمینی دارد، و اولویت­بندی‌کردن عامل‌های مؤثر بر آن است. در این پژوهش 14 شاخص تأثیرگزار بر توان آب زیرزمینی شامل شیب، ارتفاع، جهت شیب، انحنای پستی‌وبلندی، فاصله از آب‌راه، تراکم زه‌کشی، فاصله از گسل، تراکم گسل، شاخص رطوبت پستی‌وبلندی، موقعیت پستی‌وبلندی، سختی پستی‌وبلندی، سنگ­شناسی، کاربری زمین‌، و موقعیت شیب نسبی به‌کاربرده شد. به‌روش تصادفی 30% از مجموع 145 چشمه در گروه داده­های اعتبارسنجی و 70% آن در گروه داده­های آموزش گذاشته شد. برای اولویت‌بندی‌کردن عامل‌های مؤثر و پهنه­بندی‌کردن توان آب زیرزمینی در آبخیز پیرانشهر روش بیشینه‌ی آنتروپی و مدل MaxEnt با بهره­گیری از ArcGIS، و برای ارزیابی‌کردن مدل منحنی تشخیص عمل‌کرد نسبی (ROC) به‌کاربرده شد. نتیجه‌‌ها نشان داد که توان آب زیرزمینی در 33/6% حوزه­ی آبخیز، بیش‌تر در مرکز آبخیز، است. بر اساس نمودار جکنایف لایه­های شاخص رطوبت پستی‌وبلندی، ارتفاع، سنگ­شناسی (ماسه­سنگ و پلمه‌سنگ)، سختی پستی‌وبلندی، موقعیت پستی‌وبلندی، و شیب به‌ترتیب مهم­ترین عامل‌های تأثیرگزار بر توان آب زیرزمینی بود. سطح زیر منحنی (AUC) نشان­دهنده‌ی دقت 93% (عالی) روش بیشینه‌ی آنتروپی در مرحله‌ی آموزش، و 81% (خیلی خوب) در مرحله‌ی اعتبارسنجی برای شناختن منطقه‌های دارنده‌ی توان آب زیرزمینی بود. نتیجه‌ی این پژوهش ممکن است در مدیریت‌کردن آب زیرزمینی آبخیز پیرانشهر در رویارویی با افزایش جمعیت به‌کار برده شود. %U https://wmrj.areeo.ac.ir/article_120371_5c752443429a2220fbd0b90cb1d34a67.pdf