2024-03-29T13:18:00Z
https://wmrj.areeo.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=10804
پژوهش های آبخیزداری
2981-2313
2981-2313
1393
27
4
تاثیر اقلیم بر میزان تولید علوفه در مراتع تنگ لایبید یزد
در این تحقیق که بمدت 7 سال بطول انجامید اثر دو فاکتور بارندگی سالانه و بارندگی فصل رویش بر روی مراتع تنگ لایبید یزد مورد بررسی قرار گرفت. تیپ گیاهی غالب مورد مطالعه منطقه تیپ Artemisia aucheri بود در این تیپ گیاهی سه منطقه کلید انتخاب شد در هر منطقه کلید سه ترانسکت 100 متری به فاصله 10 متر از همدیگر مستقر و ترانسکت ها در جهت شیب قرار داده شد در طول هر ترانسکت 10 پلات با اندازه محاسبه شده 1×1 متر مربعی بصورت مشخص و ثابت انتخاب و علوفه موجود در داخل هر پلات به روش قطع و توزین اندازه گیری شد نتایج نشان داد که کل میزان تولید علوفه با بارندگی سالانه در سطح اطمینان 95 درصد و کل میزان تولید علوفه با بارندگی فصل رویش در سطح اطمینان 99 درصد همبستگی مثبت دارد. در سال هایی که میزان بارندگی فصل رویش نسبت به سال های دیگر مناسب بود میزان عملکرد علوفه بالاتر خواهد بود.
بارندگی سالانه
تنگ لایبید یزد
منطقه کلید
تولید علوفه
2014
12
22
2
5
https://wmrj.areeo.ac.ir/article_106908_f43091e454ab73dbfe68660568fa7cc3.pdf
پژوهش های آبخیزداری
2981-2313
2981-2313
1393
27
4
ارزش رجحانی گونههای مورد چرای گوسفند نژاد ماکویی مراتع قرهباغ استان آذربایجان غربی
مراتع از گونه های مختلف گیاهی و شرایط مختلف رویشگاهی تشکیل شده است. هر یک از گونه ها خصوصیات رویشی و فنولوژی متفاوتی دارند. بنابراین گونههای مرتعی در هر یک از ماههای فصل چرا ارزش چرایی معینی دارند. از این رو توجه به ارزش رجحانی گونه های موجود در یک منطقه از نکات کلیدی است که می تواند در تعیین وضعیت، ظرفیت و مدیریت علمی مرتع مورد استفاده قرار بگیرد و در نهایت موفقیت مدیریت در دستیابی به اهدافش را تضمین سازد. همچنین شناخت ارزش رجحانی گیاهان امکان اجرای طرحهای صحیح مرتعداری و حمایت از گونه های خوشخوراک بومی و در نتیجه تامین علوفه مناسب را برای دام ها را فراهم می کند. به همین منظور این تحقیق برای تعیین ارزش رجحانی گونه های مرتعی در مراتع نیمه استپی قره باغ استان آذربایجان غربی به مدت 4 سال و 5 ماه از فصل چرا با دو بار فیلم برداری در روز و هر بار حدود 20 دقیقه انجام شد. نتایج نشان داد که بین گونه های مختلف از نظر مدت زمان چرا و درصد زمان چرا شده در ماههای مختلف در سطح 01/0 اختلاف معنی دار وجود دارد. این در حالی است که مدت زمان چرا و درصد زمان چرا شده گونه ها در سالهای مختلف با هم تفاوت معنی دار ندارد. به منظور محاسبه علوفه قابل دسترس، کلاس خوشخوراکی گیاهان تعیین گردید که بر این اساس گونه های مورد بررسی در سه کلاس قرار گرفتند. نتایج حاصل همچنین نشان داد که علاوه بر عوامل محیطی مثل فصل چرا، عواملی از قبیل کمیت و کیفیت علوفه در دسترس و نیز مرحله رشد گیاهان در انتخاب گونه های گیاهی برای چرا توسط دام نقش دارند.
ارزش رجحانی
مراتع قره باغ
مدت چرا
درصد زمان چرا
2014
12
22
6
15
https://wmrj.areeo.ac.ir/article_106909_dc99eebcbd54c30852da110610339f6f.pdf
پژوهش های آبخیزداری
2981-2313
2981-2313
1393
27
4
ارزیابی مدل توزیعی بیلان آبی ماهانه در برآورد رواناب حوضه در مناطق خشک با استفاده از GIS و RS (مطالعه موردی حوزه آبخیز یزد-اردکان)
کمبود منابع آب شیرین مهمترین محدودیت در حوزه های آبخیز مناطق خشک می باشد. بهترین راه حل برای این مشکل حفاظت بهتر منابع آب موجود می باشد، از آنجایی که مقدار بارش و تبخیر و تعرق تغییرات زیادی در سطح حوضه دارد، آب قابل استفاده نیز (در قالب رواناب سطحی و زیر سطحی) از نظر زمانی و مکانی با توجه به نوع بافت خاک و نوع پوشش اراضی در سطح حوزه آبخیز متغیر می باشد. در این تحقیق مدل توزیعی بیلان آبی تورنت وایت- ماتر که بر اساس نقشههای ماهانه بارش، تبخیر و تعرق پتانسیل حوضه و نقشه ظرفیت نگهداری آب درخاک است، برای حوضه یزد- اردکان بصورت توزیعی استفاده گردید. نتایج مدل نشان داد که مقدار متوسط ارتفاع رواناب سالانه حوضه 7/66 میلیمتر است که نیمی از آن بصورت جریان زیر سطحی می باشد که این رواناب از ارتفاعات به سمت دشت و کویر سیاه کوه جریان می یابد. مقایسه آماری دادههای دبی محاسبه ومشاهده شده در زیر حوضه پیشکوه نشان داد که ضریب همبستگی بین میانگین دبی محاسبه و مشاهده شده در محدوده فاصله اطمینان 90% داده های مشاهده شده قرار دارد، لذا می توان اظهار نمود که نتایج مدل در سطح اطمینان %90 قابل قبول می باشد. همچنین با استفاده از این روش می توان ، میزان رواناب ماهانه حوضه های مشابه حوضه مذکور را برآورد نمود.
بیلان آبی ماهانه
مدل توزیعی
حوزه آبخیز یزد-اردکان
روش تورنت وایت - ماتر
2014
12
22
16
26
https://wmrj.areeo.ac.ir/article_106910_d943cf143e3e41be96b0970ebd3c2938.pdf
پژوهش های آبخیزداری
2981-2313
2981-2313
1393
27
4
بررسی تثبیت ازت خاکهای مرتعی لومی رسی شنی با لیگنین کرافت
نیتروژن یکی از عوامل مهم تاثیرگذار بر حاصل خیزی و بازدهی خاک و همچنین رشد و توسعه گیاهان کشت شده بوده، به عنوان یک ماده مغذی مهم، بیش ترین محدودیت عملکرد تولید محصول را در بسیاری از خاکها در سراسر جهان ایجاد میکند. در این تحقیق اثرات افزودن لیگنین بر نیتریفیکاسیون خاک لومی رسی شنی تیپ درمنهزار در شرایط گلخانه تحت تیمار مقادیر مختلف لیگنین (صفر، 50 و 200 میلی گرم به ازای کیلوگرم خاک) مورد بررسی قرار گرفت. لیگنین مورد استفاده در این تحقیق از لیکور سیاه حاصل از فرآیند خمیرکاغذسازی کرافت استخراج شد. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که افزودن لیگنین به خاک بر روی میزان NH4+ ، NO3- و نیتروژن کل خاک تاثیر معنیداری (05/0p<) داشته است. افزودن لیگنین به میزان 200 میلی گرم لیگنین به ازای کیلوگرم خاک باعث افزایش بازداری از نیتریفیکاسیون و افزایش نیتروژن کل خاک شد.
بازداری از نیتریفیکاسیون
لیگنین
لومی رسی شنی
نیتروژن
خاک
2014
12
22
27
33
https://wmrj.areeo.ac.ir/article_106911_0a76b5adf69e8a2e76a468835ede175b.pdf
پژوهش های آبخیزداری
2981-2313
2981-2313
1393
27
4
تأثیر دورههای آبیاری بر روی تنوع بانک بذر خاک (مطالعه موردی: منطقه واز)
در این تحقیق دوره های مختلف آبیاری روی تنوع و فراوانی بانک بذر خاک بررسی شد. این مطالعه در مراتع واز استان مازندران انجام شد. نمونه برداری از بانک بذر خاک به شکل تصادفی- سیستماتیک در 40 پلات یک مترمربعی از دو عمق 5-0 سانتیمتری و 5-10 سانتیمتری در آذر 1389 صورت گرفت. تیمارهای آبیاری در حجم مساوی و در زمانهای مختلف ؛ هر روز، دوروز، چهار روز هفت روز اعمال شد. دادهها بوسیله نرم افزار آماری SPSS آنالیز شدند. اختلاف بین میانگینها بوسیله آزمون دانکن(0.05 > P) و GLM مقایسه شدند. نتایج نشان داد به لحاظ تنوع بانک بذر خاک در تیمارهای مختلف آبیاری تفاوت معنی داری در سطح (0.05 > P) مشاهده شد. تیمار آبیاری روزانه کمترین تنوع بانک بذر خاک /مترمربع را نشان داد. بیشترین درصد فراوانی نسبی گیاهان یکسالهها بین تیمارهای آبیاری به فواصل هفت روز و چهار روز در میان مشاهده شد.
آبیاری
اشکال زیستی
بانک بذر
تنوع
2014
12
22
34
42
https://wmrj.areeo.ac.ir/article_106912_1d5e9036d86d0faea39d370953cd38c2.pdf
پژوهش های آبخیزداری
2981-2313
2981-2313
1393
27
4
شاخصهای ارزیابی پایداری خاکدانهها و مهمترین ویژگیهای مؤثر بر آن: مطالعه موردی کشت و صنعتهای نیشکر استان خوزستان
شرح و کمیسازی ساختمان خاک به دلیل ارتباط بسیاری از فرآیندهای زیست محیطی و کشاورزی با آرایش واحدهای ثانویه خاک (خاکدانهها) و پایداری آنها، بسیار مهم میباشد. هدف از پژوهش حاضر، ارزیابی شاخصهایی جهت توصیف پایداری ساختمان خاک براساس دادههای کشت و صنعتهای نیشکر استان خوزستان میباشد. بر همین اساس، 155 نمونه خاک از عمق 40-0 سانتیمتری جهت ایجاد معادلات رگرسیونی برآوردکننده شاخصهای میانگین وزنی قطر (MWD) خاکدانهها، دلینهیر و دبوت (DDI)، نسبت پراکنش میدلتون (DR) و رس قابل پراکنش در آب (WDC) و معرفی مهمترین ویژگیهای مؤثر بر این شاخصها، جمعآوری گردید. به علاوه امکان استفاده از میانگین هندسی (dg) و انحراف معیار هندسی (σg) قطر ذرات خاک به جای توزیع اندازه ذرات در استخراج توابع رگرسیونی نیز بررسی شد. نتایج نشان داد که نسبت جذب سطحی سدیم و کربن آلیبه ترتیب با درجه تأثیر 8/81 و 8/27 برای MWD و 3/61 و 2/15 برای DDI، مهمترین پارامترهای مؤثر بر شاخصهای MWD و DDI بودند. همچنین در بین ویژگیهای مؤثر بر DR، بیشترین نقش مربوط به نسبت جذب سطحی سدیم بود در حالی کهمیزان رس، کربن آلی و کربنات کلسیم معادل در درجه بعدی اهمیت قرار داشتند. هدایت الکتریکی، کربنات کلسیم معادل، نسبت جذب سطحی سدیم، کربن آلی و میزان شن سهم تقریباً برابری در برآورد WDC داشتند. بالاترین همبستگی(97/0=R) بین دو شاخص MWD و DDI وجود داشت. به علاوه نتایج نشان داد که dg و σg به عنوان توصیف کنندههای اندازه ذرات، نتوانستند دقت برآورد شاخصها را بهبود بخشند.
میانگین وزنی قطر خاکدانهها
شاخص دلینهیر و دبوت
نسبت پراکنش
رس قابل پراکنش در آب
2014
12
22
43
53
https://wmrj.areeo.ac.ir/article_106913_74f817fe94086802024d070526815e7d.pdf
پژوهش های آبخیزداری
2981-2313
2981-2313
1393
27
4
امکان سنجی استفاده از سامانههای پشتیبان تصمیم در مدیریت مشارکتی آبخیزها از دیدگاه گروههای مختلف ذینفع (مطالعه موردی: آبخیز چهلچای استان گلستان)
مدیریت منابع طبیعی از چالشهای مهم در اکثر کشورهای در حال توسعه می باشد که توجه خاص به ذینفعان و به کارگیری شیوهای نوین را میطلبد. در این راستا، باید به ذینفعان اجازه داده شود به صورت فعالانه در فرایند تصمیمگیری دخالت کنند و نظرات خود را در کلیه مراحل تصمیمگیری اظهار نمایند. سامانههای پشتیبانی تصمیم در مدیریت منابع محیطی تسهیل کننده این فرایند است. برای موفقیت استفاده از این نوع سامانهها باید نظرات و بازخورد ذینفعان را در حین توسعه و نیز پس از تکمیل آن جمعآوری و مورد ارزیابی قرار داد. بدین منظور در این تحقیق پس از تهیه سامانه پشتیبانی تصمیم در راستای مدیریت مشارکتی و جامع برای آبخیز چهلچای استان گلستان به جمعآوری و ارزیابی نظرات ذینفعان نسبت به سامانه تهیه شده و کارکرد آن با تکمیل پرسشنامه طی مراجعه حضوری به پاسخ دهندگان پرداخته شده است. سپس نظرات گروههای مختلف استفاده کننده از سامانه با استفاده از آزمونهای آماری (آزمون من- ویتنی و آزمون ویلکاکسون) و با بهرهگیری از نرم افزار R مورد مقایسه قرار گرفت و اختلاف بین گروهها از نظر پاسخ به سوالات مشخص شد. بر اساس یافتههای تحقیق تفاوت بین جامعه مدیران، کارشناسان و برنامهریزان با جامعه نمایندگان آبخیزنشینان و بهرهبردارن در خصوص هر یک از سوالات در سطح 05/0 معنیدار نمیباشد. با این وجود میتوان گفت با آموزش مختصری از مبانی مدل، کارکردها و قابلیتهای سامانه پشتیبان تصمیم به مدیران، کارشناسان و برنامهریزان حوضههای آبخیز کشور، استفاده از این نوع سامانهها میتواند به تصمیمگیری در مدیریت حوضههای آبخیز کمک نموده، فرایند تصمیمگیری را برای آنها آسان نماید و در برنامه کاری این گروه از ذینفعان قرار گیرد. اما برای گروه نمایندگان آبخیزنشینان و بهرهبرداران این مطالعه، با توجه به سطح آموزش در منطقه و نبود امکانات و اطلاعات کافی نسبت به سیستمهای رایانهای، استفاده مستقیم از این نوع سامانهها در شرایط فعلی ممکن و موثر به نظر نمیرسد. برقراری ارتباط با گروههای تحصیل کرده در میان آبخیزنشینان و بهره برداران به منظور ارائه اطلاعات و تشکیل دورههای آموزشی برای آنها میتواند راهحل موثری برای رفع مشکل فوق باشد.
سامانه پشتیبانی تصمیم
ذینفعان
مدیریت جامع مشارکتی
آبخیز چهلچای
2014
12
22
54
66
https://wmrj.areeo.ac.ir/article_106914_4533038975b88fbb2e9ed1315243f932.pdf
پژوهش های آبخیزداری
2981-2313
2981-2313
1393
27
4
امکان سنجی استفاده از روشهای تصمیمگیری چندشاخصه جبرانی در اولویتبندی سناریوهای مدیریتی حوزه آبخیز چهلچای استان گلستان
تصمیمگیری برای مدیریت یکپارچه حوزهآبخیز به دلیل وجود معیارها و شاخصهای متعدد تصمیمگیری مسائل پیچیدهایی هستند. برای دسترسی به یک هدف مشخص راهحلهای مختلفی وجود دارد که هر یک ارجحیتهای مختلفی را برای مسائل مختلف همچون فیزیکی، زیست محیطی، اقتصادی- اجتماعی، سیاسی تامین مینمایند. این الزامات طبعا موجب استفاده از روش تصمیمگیری چند معیاره میشود که هدف آن انتخاب یک گزینه از بین گزینههای موجود مد نظر است. حل مسائل تصمیمگیری چند معیاره دارای پیچیدگی است، بهویژه آنکه اغلب معیارهای مزبور با یکدیگر تضاد داشته، افزایش مطلوبیت یکی میتواند باعث کاهش مطلوبیت دیگری شود. بدین منظور در این تحقیق در یک مورد خاص (اولویتبندی سناریوهای مدیریتی پیشنهادی آبخیز چهلچای استان گلستان)، به بررسی میزان تفاوت جوابهای حاصله بر اثر تغییر در نوع تکنیکهای تصمیمگیری چند شاخصه جبرانی و روشهای متفاوت وزندهی پرداخته شده است. در مطالعه حاضر شاخصهای حاصل از چهار ملاک فیزیکی، اجتماعی، اقتصادی و اکولوژیکی استفاده شده است. به منظور اولویتبندی سناریوهای مدیریتی پیشنهادی از تکنیکهای TOPSIS، SAW، تخصیصخطی و VIKOR، همراه با دو روش متفاوت وزندهی(کمی و کیفی) استفاده شده است. در نهایت برای تلفیق رتبه تکنیکهای پیشنهادی از روشهای بردا و کپلند استفاده شده است. با توجه به نتایج بدست آمده از اولویتبندی سناریوها در کلیه روشهای پیشنهادی، سناریو یک (حفظ شرایط موجود) در آخرین اولویت قرار گرفته است. همچنین سناریوهایی که در ترکیب آنها فعالیت احداث باغ وجود دارد، در اولویتهای ابتدایی و سناریوهایی که در ترکیب آنها فعالیتهای اگروفارستری و جنگلکاری وجود دارد، اولویتهای انتهایی را به خود اختصاص دادهاند. لذا با توجه به این نتایج احداثباغ در این حوضه یک فعالیت مهم تلقی میشود که باید توجه ویژهای به آن شود و فعالیتهای دیگر در اولویتهای بعدی قرار میگیرند. همچنین میتوان گفت میزان وزن اختصاص یافته به شاخصها در اولویتبندی سناریوها تاثیر به سزایی دارد، بنابراین برای محاسبه و استخراج اوزان باید اهمیت و دقت بیشتری را مد نظر قرار داد. نتایج حاصل از تلفیق رتبه تکنیکهای پیشنهادی نیز با استفاده از دو شیوه متفاوت وزندهی بیشترین همخوانی را با روش VIKOR دارد، بنابراین این روش میتواند به عنوان یک تکنیک مناسب در اولویتبندی سناریوها مورد استفاده قرار گیرد.
حوزهآبخیز چهلچای
روشهای TOPSIS
SAW
تخصیص خطی
VIKOR
2014
12
22
67
79
https://wmrj.areeo.ac.ir/article_106915_300c3c9f55c01655fd202310843add6e.pdf
پژوهش های آبخیزداری
2981-2313
2981-2313
1393
27
4
کاربرد روش تخصیص خطی در ارزیابی راهبردهای مقابله با بیابانزایی
انتخاب راهبردهای مناسب با توجه به جمیع معیارهای موثر در فرایند بیابانزایی میتواند کمک موثری در کنترل، احیاء و بازسازی اراضی تخریب یافته و جلوگیری از تخریب عرصههای در معرض خطر بکند. بنابراین این پژوهش با هدف ارائه راهبردهای بهینه به صورت نظامند و در قالب یک مدل تصمیمگیری گروهی انجام گرفت. به این منظور در ابتدا در چارچوب روش تصمیمگیری چند شاخصه (MADM) و با استفاده از مدل دلفی (Delphi)، ارجحیت شاخصها بدست آمد. و سپس اولویت راهبردها از روش تخصیص خطی (LA) مورد ارزیابی قرار گرفت. بر مبنای نتایج حاصل شده، راهبردهای جلوگیری از تبدیل و تغییر نامناسب کاربری اراضی(A18)، توسعه و احیاء پوشش گیاهی (A23) و تعدیل در برداشت از منابع آب زیرزمینی (A31) به ترتیب به عنوان مهمترین راهبردهای مقابله با بیابان زایی در منطقه تشخیص داده شدند. بنابراین پیشنهاد شد که درطرحهای کنترل و کاهش اثرات بیابانزایی و احیاء اراضی تخریب یافته، نتایج و رتبهبندی به دست آمده مورد توجه قرار گیرد.
بیابانزدائی
روشهای تصمیمگیری چند معیاره
مدل تخصیص خطی
مقایسه زوجی
2014
12
22
80
89
https://wmrj.areeo.ac.ir/article_106925_bf0a95f2d3800a1f5e54dc40f84e04e8.pdf
پژوهش های آبخیزداری
2981-2313
2981-2313
1393
27
4
تاثیر تغییر کاربری اراضی بر کیفیت آب زیرزمینی حوزه آبخیز دریاچه زریبار
امروزه به دلیل رشد روز افزون جمعیت تغییر کاربری نامتناسب اراضی یکی از مسائل اساسی جهانی است که دارای تبعات متعددی است؛ که از جمله میتوان به تاثیر تغییر کاربری اراضی بر کیفیت آب اشاره کرد. در این تحقیق تاثیر تغییرات کاربری اراضی بر روی کیفیت آب زیرزمینی حوزه آبخیز دریاچه زریبار مطالعه شد. به منظور به حداقل رساندن اثر اقلیم بر روی کیفیت آب زیرزمینی از آمار سالهای دارای تشابه اقلیمی استفاده گردد. جهت تهیه نقشه تغییرات کاربری در طول 10 سال 1379 تا 1388 از تصاویر ماهوارهای Landsat استفاده شد و در مرحله بعد تغییرات مکانی پارامترهای EC، SAR و TDS با مناسبترین روش درونیابی بررسی شد. نتایج نشان داد که بیشترین تغییرات رخ داده مربوط به تغییر کاربری اراضی جنگلی به کشاورزی است که این تغییرات در مناطق شمالی حوضه به دلیل تمرکز اراضی مسکونی روستایی در این محدوده بیش از سایر مناطق بوده که سبب کاهش کیفیت آب زیرزمینی در این محدوده از منطقه مورد مطالعه شده است. همچنین در قسمتهای جنوبی شهر مریوان با وجود عدم تغییر کاربری اراضی به دلیل اجرای طرح ساماندهی و جمع آوری فاضلاب شهری کاهش پارامتر SAR در این قسمت از منطقه مورد مطالعه دیده می شود.
درونیابی
مریوان
تصاویر ماهوارهای
Landsat
TDS
EC
SAR
2014
12
22
90
97
https://wmrj.areeo.ac.ir/article_106962_01a136d811208262c36e3f7743305b79.pdf