2024-03-29T04:25:21Z
https://wmrj.areeo.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=12222
پژوهش های آبخیزداری
2981-2313
2981-2313
1397
31
3
شناسنامه علمی
شناسنامه علمی- جلد 31- شماره 3- شماره پیاپی 120- پاییز 1397
2018
09
23
1
1
https://wmrj.areeo.ac.ir/article_120433_1d2f67d254a603498fdb79a324141679.pdf
پژوهش های آبخیزداری
2981-2313
2981-2313
1397
31
3
مکانیابی فضای سبز عمومی در حوضهی آبخیز شهری جهرم با استفاده از سامانهی اطلاعات جغرافیایی و فرآیند تحلیل سلسلهمراتبی
سهراب
صادقی
محمد حسین
صلاح
سید مسعود
سلیمان پور
بهدلیل خشکسالیهای گسترده و متوالی در فلات ایران و پیآمدهای زیستمحیطی بهوجودآمده در برخی از کشورهای همسایه در سالهای اخیر، باید در جستوجوی راهکارهای جدید برای مبارزه با ریزگردها و دیگر آسیبهای احتمالی در سالهای آینده باشیم. یکی از این راهکارها، توسعهی فضای سبز متناسب با خصوصیات زیستاقلیمی و خصوصیات حوضههای آبخیز و امکانات موجود در هر منطقه است. مکانیابی فضاهای سبز از ضرورتهای توسعهی پایدار شهری است. بهعلت گسترش شهرها و مکانیابی نادرست و بیتوجهی به معیارهای مربوطه، مکانها و نحوهی توسعهی فضای سبز درون شهرها و عرصههای طبیعی اطراف بسیاری از آنها مطلوب نیست. در این پژوهش، ابتدا وضعیت فضای سبز موجود براساس شاخص سرانهی زیستمحیطی و شهرسازی ارزیابی شد، و سپس مکانیابی با استفاده از تحلیل سلسلهمراتبی و توابع سامانهی اطلاعات جغرافیایی و لحاظکردن شاخص همجواری برای احداثِ فضای سبز بهانجام رسید. نقشهی محدودهی بررسیشده از نظر تناسب مکانی برای احداث فضای سبز جدید براساس معیار همجواری تهیه شد.
تحلیل سلسلهمراتبی
جهرم
فضای سبز شهری
مکانیابی
2018
09
23
2
12
https://wmrj.areeo.ac.ir/article_118166_0a681ab150f92946ad8e8ecbfd50bf6f.pdf
پژوهش های آبخیزداری
2981-2313
2981-2313
1397
31
3
تدقیق برآورد فرسایش آبی در ایران
محمود
عرب خدری
صمد
شادفر
علی
جعفری اردکانی
رضا
بیات
الیاس
خواجوی
محمد حسین
مهدیان
مقدار فرسایش آبی خاک کشور، براساس نقشهی شدت فرسایش تهیهشده در پژوهشکدهی حفاظت خاک و آبخیزداری با کاربرد روش توان فرسایش (EPM)، 976 میلیون تن در سال برآورد شده است. این نقشه از نظر شناسایی مناطق حساستر به فرسایش در هر منطقه، مناسب است، ولی مقادیر برآوردی مدل، نیاز به واسنجی با مقادیر مشاهدهای را دارد که براساس آمار رسوب 276 آبخیز کشور انجام شده است. کمینه و بیشینهی رسوبدهی سالانهی مشاهدهای، بهترتیب 4 و 5591، و رسوبدهی سالانهی برآوردی با مدل، بهترتیب 31 و 2946 تن در کیلومترمربع بهدست آمد. نسبت اصلاحی در هشت منطقهی همگن، با تقسیم میانهی مقادیر متناظر رسوب مشاهدهای به برآوردی، از 57/0 تا 43/1 محاسبه شد. با اعمال ضریب اصلاحی، مقادیر فرسایش سالانه به تفکیک مناطق همگن محاسبه شد که بیشترین و کمترین میانه به ترتیب با 1063 و 130 تن در کیلومترمربع، به آبخیزهای دریای عمان (منطقهی 8) و کویرها (منطقهی 6) تعلق دارد. مقدار فرسایش سالانهی کشور، 895 میلیون تن (معادل 5/5 تن در هکتار در سال) برآورد شد که بیشترین و کمترین سهم بهترتیب به منطقهی 8 (33%) و منطقهی 1 یا ساحلی خزر (5/2%) مربوط است؛ همچنین، ملاحظه شد که برخلاف انتظار، رسوبدهی ویژهی مشاهدهای با افزایش مساحت، اضافه میشود که دلایل احتمالی آن در متن ارائه شده است.
رسوبدهی
فرسایش
روش توان فرسایش
مناطق همگن
2018
09
23
13
27
https://wmrj.areeo.ac.ir/article_118167_849f2ae080d963e53f3234b8eaabee61.pdf
پژوهش های آبخیزداری
2981-2313
2981-2313
1397
31
3
تعیین وضعیت و تغییرات شاخص فصلی بارش در بخش مرکزی استان اردبیل
رئوف
مصطفیزاده
سونیا
مهری
بارش مهمترین سنجهی اقلیمی، بویژه در مناطق خشک بوده، و وضعیت آن حاصل برهمکنش عوامل فیزیکی و تغییرات مکانیزمانی است و از تغییر اقلیم متأثر میگردد. فصلیبودن نحوهی توزیع بارندگی در ماههای سال را مشخص میکند، و بهعبارتی تغییرات فصلی وضعیت بارش را ارزیابی میکند. بررسی حاضر برای تعیین وضعیت و تغییرات شاخص فصلی با استفاده از شاخص فصلیبودن و روند تغییرات آن در بخش مرکزی استان اردبیل انجام شده است. از دادههای بارندگی 24 ایستگاه بارانسنجی در دورهی آماری 1368 تا 1391 (23ساله) استفاده شد. تغییرات زمانیمکانی با استفاده از دو نمایهی بارش، یعنی شاخص فصلی بارش و ضریب تغییرات برآورد شدند. روند شاخص فصلی با آزمون من-کندال تعیین شد. نتایج نشان دادند که بیشترین ضریب تغییرات در ایستگاه لای و اردبیل بهترتیب با 65 و 63%، و کمترین ضریب تغییرات در ایستگاه شمشیرخانی با 36% بود. براساس نتایج شاخص فصلی بارش، بخش عمدهی منطقه در دو وضعیت عمدتاً فصلی با یک فصل خشک کوتاه (2/0 تا 3/0)، و یکنواخت با یک فصل مرطوب و دامنهی عددی بیشینهی 6/0 بودند. نتایج روند با استفاده از آزمون من–کندال نشان دادند که فقط در برخی از این ایستگاهها روند ازنظر آماری معنیدار بودهاست. ارزیابی ضریب تغییرات بارش نشان داد که یکنواختی بارش در ماههای مختلف در این ایستگاهها کاهش یافتهاست. افزایش ضریب تغییرات بارش و شاخص فصلی بارش بیانگر تغییر وضعیت آن و افزایش محتمل شدت خشکسالی در منطقه است.
آزمون روند
شاخص فصلی
ضریب تغییرات
وضعیت بارش
2018
09
23
28
39
https://wmrj.areeo.ac.ir/article_118168_68baadee7757dbb09d4eff6d71bd7568.pdf
پژوهش های آبخیزداری
2981-2313
2981-2313
1397
31
3
اثر تغییر اقلیم بر ژرفای یخبندان خاک در اقلیم نیمهخشک و کوهستانی دشت ملایر
الهام
کلهر
حمید
نوری
علیرضا
ایلدرومی
ژرفای یخبندان سنجهی مهمی در مدیریت رطوبت خاک در زمینهای کشاوزی و باغها است. هدف از این پژوهش، بررسی اثر گرمشدن جهانی و تغییر اقلیم، در حالتهای ممکن اقلیمیِ مختلف، بر ژرفای یخبندان خاک دشت ملایر، قطب تولید انگور کشمشی کشور است. برای شبیهسازی آبوهوای آیندهی نزدیک از آمار روزانهی بیشینه و کمینهی دمای هوا، ساعتهای آفتابی و بارش ایستگاه سینوپتیک ملایر در سالهای 1995 تا 2013، و از شبیههای HADCM3 و LARS-WG در حالتهای ممکن خوشبینانه، بدبینانه و متوسط استفاده شد. کارآیی شبیه لارس، با مقایسهی دادههای مشاهدهیی و برآوردشده با شاخصهای ،NSE ، RMSE، MAEارزیابی شد. نتایج نشان دادند که این شبیه کارآیی لازم را برای پیشبینی تولید دادههای روزانهی اقلیمی منطقه دارد. شاخص یخبندان هوا با استفاده از روشهای نروژی و فنلاندی و آمریکایی، و ژرفای یخبندان خاک در دورهی پایه و آیندهی نزدیک با استفاده از روشهای مککوین و معیار، محاسبه و مقایسه شد. براساس هر سه حالت ممکن انتشار A1B، A2، و B1 دمای فصل زمستان افزایش خواهد یافت، و تغییرات دمای کمینه از دمای بیشینه بیشتر خواهد بود. شاخصهای RSME و CRM در دورهی پایه و زمان آینده نشان میدهند که روش نروژی، و بیشاز آن روش فنلاندی، در این منطقهی نیمهخشک و کوهستانی زاگرس، قابلیت مناسبی را برای برآورد ژرفای یخبندان (در تراز 5%) دارند. کاربرد این روش پیش برآورد ژرفای یخبندان خاک را پیشبینی مینماید. بر اثر تغییر اقلیم، میزان ژرفای نفوذ یخبندان در این دشت مهم کشاورزی تا انتهای سال 2030 کاهش مییابد.
روش مککوین
روش معیار
ژرفای یخبندان
شبیه LARS-WG
ملایر
2018
09
23
40
55
https://wmrj.areeo.ac.ir/article_118169_f5b39280363f9979b53eb95a3042457c.pdf
پژوهش های آبخیزداری
2981-2313
2981-2313
1397
31
3
مقایسهی احتمال خطر تخریب سرزمین با مدل پیشنهادی RALDE2 در دو شهرستان استان خوزستان با شرایط اقلیمی متفاوت
مسعود
مسعودی
مریم
الهایی سحر
پژوهش حاضر با هدف دستیابی به مدل جدید تهیه شد. این مدل شاخصهای مختلفی را از جنبهها یا معیارهای تخریب سرزمین و بیابانزایی، یعنی عوامل طبیعی، انسانی و روند تخریب برای یافتن منطقهای با خطر بالاتر تخریب و اندازهگیری احتمال وقوع شرایط تخریب بدتر در این مناطق درنظرمیگیرد. برای ارزیابی خطر تخریب سرزمین، دو منطقه در شهرستانهای مسجدسلیمان و امیدیه در شمالشرقی و جنوبشرقی استان خوزستان انتخاب شدند. دلیل انتخاب این دو منطقه تفاوت در شرایط اقلیمیشان بود. نقشهی نهایی خطر تخریب سرزمین با تلفیق هر سه نوع لایههای طبیعی و انسانی و روند تخریب، در مقایسه با وضعیت کنونی تخریب در نرمافزار جیآیاس تهیه شد. برای نشان دادن تصویر آماری دقیقتری از خطر تخریب در آینده، مناطق درمعرضخطر به زیرگروههایی با احتمالهای مختلف خطر طبقهبندی شدند. درصد احتمال خطر با درنظرگرفتن عوامل توان و روند تخریب سرزمین، و با تأکید بر عامل روند بررسی و مدل ارزیابی خطر تخریب سرزمین (RALDE)معرفی شد. نتایج مقایسهی وضعیت خطر تخریب عوامل بررسیشده در دو منطقه براساس میانگین وزنی خطر نشان دادند که وضعیت خطر تخریب عوامل انسانی، طبیعی، روند و وضعیت فعلی و درنهایت خطر تخریب سرزمین در منطقهی امیدیه (همهی عوامل با میانگین وزنی بیشتر از 5/2) با شرایط اقلیمی گرم و خشک، از مسجدسلیمان (فقط عوامل طبیعی و وضعیت فعلی با میانگین وزنی بیشتر از 5/2) با آبوهوای مرطوبتر، بیشتر و حادتر است. این پژوهش نشان داد که تخریب در منطقهی گرم و خشک استان خوزستان بیشتر است.
تخریب سرزمین
درصد احتمال خطر
سامانهی اطلاعات جغرافیایی
عوامل انسانی
عوامل طبیعی
2018
09
23
56
77
https://wmrj.areeo.ac.ir/article_118170_aca73720edadc2efd01a8a37f0ae0576.pdf
پژوهش های آبخیزداری
2981-2313
2981-2313
1397
31
3
اثر کاربری زمین بر رواناب و رسوب تولیدی در شیب و شدتهای مختلف باران با استفاده از دستگاه شبیهساز باران در حوضهی آبخیز خانقاه سرخ
فایزه
پیکی
حبیب
نظرنژاد
قاسم
همدمی
آب و خاک از مهمترین منابع طبیعی هر کشور است. فرسایش خاک خطری برای رفاه انسان و حتی حیات او دانسته میشود. این پژوهش با هدف ارزیابی نقش کاربری زمین بر رواناب و رسوب تولیدی، در حوضهی آبخیز خانقاه سرخ شهرستان ارومیه انجام شد. از روی نقشهی DEM منطقه، و با درنظرگرفتن شرایط استقرار دستگاه شبیهساز باران، دو شیب 0 تا 13 و 13 تا 25% انتخاب شدند. با بررسی منحنی شدت- مدت- فراوانی منطقه، دو شدت بارندگی 40 و 50 میلیمتردرساعت، که بهترتیب مربوط به دورههای بازگشت 50 و 100 ساله اند انتخاب شدند، سپس بهصورت تصادفی در قسمتهای مختلف حوضه در دو کاربری مرتعی و کشاورزی، بهمدت 15 دقیقه در هر آزمایش شبیهسازی باران انجام شد. نتایج طرح فاکتوریل بین طبقات مختلف شیب و شدت بارندگی نشان دادند که از نظر تولید رواناب در کاربری مرتعی اختلاف معنیداری وجود ندارد، اما اختلاف در تولید رسوب در کاربری مرتعی معنیدار است. بین طبقات مختلف شیب و شدت بارندگی در تولید رواناب در کاربری کشاورزی اختلاف معنیدار است، اما اختلاف در تولید رسوب معنیدار نیست. اثر متقابل شیب و شدت بارندگی دربارهی هیچکدام از سنجهها در دو کاربری تفاوت معنیداری را در تراز اطمینان 5% نشان نداد. نتایج نشان دادند که حجم رواناب و رسوب تولیدی در کاربری کشاورزی بیشتر از مرتعی است.
تولید رسوب
حوضهی آبخیز خانقاه سرخ
شبیهساز باران
طرح فاکتوریل
کاربری زمین
2018
09
23
78
90
https://wmrj.areeo.ac.ir/article_118171_44d793b51227f1145f3cdcb9ec4173b8.pdf
پژوهش های آبخیزداری
2981-2313
2981-2313
1397
31
3
ارزیابی دقت برآورد مکانی تبخیر-تعرق با الگوریتم SEBS در منطقهی کوهستانی خشک، جنوب ایران
مریم
زارع
ام البنین
بذرافشان
مجتبی
پاک پرور
غلامرضا
قهاری
مقدار واقعی ﺗﺒﺨﻴﺮ-ﺗﻌﺮق از سطح حوضهی آبخیز، یکی از عوامل اصلی در دورهی آبشناسی و از اجزای مهم معادلهی تراز آب است که بخش عمدهای از جریانهای خروجی حوضه یا هر مقیاس دیگری است. اندازهگیری مقدار واقعی ﺗﺒﺨﻴﺮ-ﺗﻌﺮق از دشواریهای بررسیهای تراز آب است، چراکه ﺑﻪﻋﻠﺖ نقطهای ﺑﻮدن اﻃﻼﻋﺎت ﻫﻮاﺷﻨﺎﺳﻲ و دشواری تعیین ضریب گیاهی، دﻗﺖ اﺳﺘﻔﺎده از شبیههای ﻣﺮﺳﻮم در ﺑـﺮآورد پهنهای ﺗﺒﺨﻴـﺮ-ﺗﻌﺮق واﻗﻌﻲ کم است. در این پژوهش با استفاده از نُه تصویر ماهوارهی لندست 8، دادههای هواشناسی ایستگاه کِلِستان و شبیه SEBS تبخیر-تعرق دورهی زمانی 1393 تا 1396 در منطقهی کلستان در شمالغربی شیراز محاسبه، و نتایج آن با معادلهی ﻓﺎﺋﻮ ﭘﻨﻤﻦ-ﻣﺎﻧﺘﯿس مقایسه شد تا درستی این شبیه در این منطقه بررسی شود. پروندههای تشعشع مورد نیاز SEBS با استفاده از شناسهی دستوری R.sun در نرمافزار گراس-جیآیاس تولید، و دیگر دادههای سنجشازدور در محیط الویس محاسبه شدند. نتایج تبخیر-تعرق بهدستآمده از شبیه SEBS در مقایسه با معادلهی یادشده ازلحاظ آماری ضریب همبستگی ۹۹۳/۰ را نشان داد. تغییرات مقادیر تبخیر-تعرق واقعی در کاربریهای مختلف در محدودهای پذیرفتنی بود. تولید اطلاعات پهنهای مطمئن از تبخیر-تعرق از مزیتهای برجستهی کاربرد این شبیه در بررسیهای آبشناسی حوضه است.
الگوریتم SEBS
تبخیر-تعرق واقعی
تصاویر لندست 8
روندیابی مکانی
2018
09
23
91
107
https://wmrj.areeo.ac.ir/article_118172_1c0d89ab3734d1dc0a49f20c5cc9973f.pdf