2024-03-28T23:28:12Z
https://wmrj.areeo.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=12506
پژوهش های آبخیزداری
2981-2313
2981-2313
1398
32
3
شناسنامه علمی
شناسنامه علمی- دوره 32- شماره 3- شماره پیاپی 124- پاییز 1398
شناسنامه علمی
2019
09
23
1
1
https://wmrj.areeo.ac.ir/article_121091_e1e9b085adb4b852db744247758cc2e7.pdf
پژوهش های آبخیزداری
2981-2313
2981-2313
1398
32
3
اثر بهرهبرداری بیرویه و تغییر کاربری زمین بر شورشدگی آب زیرزمینی با کاربرد مفهوم آسیبپذیری در آبخوان قائم شهر-جویبار
علیرضا
متولی
حمیدرضا
مرادی
سامان
جوادی
آسیبپذیری آبهای زیرزمینی بهدلیل حساسیت ذاتی و ورود منابع آلایندهی انسانساز است. در این تحقیق برای بررسی آسیبپذیری آبخوان قائمشهر-جویبار از اطلاعات 64 چاه نمونهبرداری کیفی، 20 چاه مشاهدهیی و بیش از 28000 چاه بهرهبرداری بهکار برده شد. برای تهیهی نقشههای آسیبپذیری در سالهای 2004 تا 2014 عوامل مؤثر در آسیبپذیری ذاتی آبخوان شامل هدایت آبی، نوع آبخوان، فاصله از ساحل، ضخامت آبخوان و عوامل مؤثر در آسیبپذیری ویژه شامل تراکم چاه، افت آب زیرزمینی، تأثیر نسبی نفوذ آب دریا، وضعیت بالازدگی آب شور و شیب آبی بهکار برده شد. نتایج نشان داد که کیفیت منابع آب زیرزمینی از 2004 تا 2014 با توجه به معیارهای شوری هدایت الکتریکی، مجموع نمکهای باقیمانده و نسبت جذب سدیم رو به کاهش است. عامل کاربری زمین نیز برای تهیهی نقشههای آسیبپذیری اصلاحشده برای این سالها بهکار گرفتهشد. نتایج نشان داد که زراعت آبی در این دوره هشت درصد کاهشیافته، اما میزان آسیبپذیری در پهنههای پرخطر افزایشیافته است. از علتهای کاهش کیفیت منابع آب زیرزمینی میتوان افزایش نرخ آبکشی و کشت دوباره در تابستان را برشمرد. میانگین ضریب همبستگی طبقههای آسیبپذیر به شوری با معیارهای شوری در سال 2004 از 0/65 به 0/9 و در 2014 از 0/78 به 0/87 بهبود یافته است. درمجموع با توجه به پیچیدگیهای مدلسازی کیفی و انتقال نمکها و شوری آب زیرزمینی، نقشههای آسیبپذیری اصلاحشده میتواند ابزار مناسبی برای آگاهی از شورشدگی آب زیرزمینی باشد.
آبخوانداری
آلودگی آب زیرزمینی
تعادل بخشی
نفوذ آبشور
2019
09
23
2
20
https://wmrj.areeo.ac.ir/article_120362_328bbb452720f346f59bdf1d8e61dd6e.pdf
پژوهش های آبخیزداری
2981-2313
2981-2313
1398
32
3
ارزیابی خشکسالی آبشناختی و تحلیل ویژگیهای آن با شاخص جریان رودخانهیی (SDI) در ایستگاههای آب سنجی استان اردبیل
حامد
امینی
اباذر
اسمعلی عوری
رئوف
مصطفیزاده
معراج
شرری
محسن
ذبیحی
خشکسالی آبشناختی باعث کاهشیافتن جریان رود و افتکردن کیفیت اکوسیستمهای آن میشود و استفادهی انسان از آبهای سطحی را نیز محدود میکند. در این تحقیق، برای ارزیابی خشکسالی آبشناختی در 33 ایستگاه آبسنجی استان اردبیل (1353–1392) شاخص خشکسالی جریان رودخانهیی (SDI) بهکاررفت. شاخص SDI با نرمافزار DrinC محاسبه، ویژگیهای خشکسالی آبشناختی طبقهبندی و تحلیل، ارتباط مولفههای مختلف خشکسالی با هم بررسی، و آبدهی متوسط جریان تحلیل شد. برخی از ویژگیهای خشکسالی آبشناختی برای نمایش تغییرات مکانی درونیابی شد. نتایج نشان داد که خشکسالی در همهی ایستگاهها بود، و بیشینهی تداوم دورهی خشک 62 ماه در ایستگاه سامیان بود. نتایج طبقهبندی معیار SDI در 14 ایستگاه (آلادیزگه، پل الماس، عنبران، باروق، بوران، دوستبیگلو، گیلانده، ایریل، کوزهتپراقی، مشیران، نئور، سامیان، شمسآباد و سولا) نشان داد که تعداد ماههای ترسالی از تعداد ماههای خشکسالی بیشتر بود. بیشترین شدت خشکسالی جریان (01/5-) و بیشترین تعداد ترسالی رخداده در ایستگاه پل الماس دیده شد. متوسط شدت بیشترین و کمترین خشکسالی آبشناختی در ایستگاه پل الماس و عنبران بهترتیب 01/5- و 0/57- بود. تغییرات مکانی ماههای خشکسالی نشان داد که کمترین وقوع خشکسالی جریان در ایستگاههای بالادست و دامنههای سبلان بود. خشکسالیهای شدید و خیلیشدید در رودخانههایی اتفاق میافتد که آبدهی آن کم است. هر چه اندازههای آبدهی رودخانه بیشتر باشد، وقوع خشکسالیهای شدید کاهش مییابد و ثبات جریان آن از رودخانهیی باآبدهی کم بیشتر است.
تداوم خشکسالی
خشکسالی آبشناختی
شاخص خشکسالی جریان رودخانهیی
شدت خشکسالی
DrinC
2019
09
23
21
36
https://wmrj.areeo.ac.ir/article_120361_4707c4e1d1fb32135f2cc1ac3341501b.pdf
پژوهش های آبخیزداری
2981-2313
2981-2313
1398
32
3
پهنه بندی خطر زمین لغزش در آبخیز سد چراغ ویس کردستان با مدل هایIRAT و LNRF
فؤاد
عبادی
علیرضا
ایلدرمی
حمید
نوری
خالد
بابائی
زمینلغزش یکی از مهمترین عوامل فرسایش خاک و بلای طبیعی است که سالانه خسارتهای جانی و مالی فراوانی به کشور وارد میکند. از این رو امروزه در بررسی ناپایداری دامنهها به شاخصهای ریختزمینساخت (مورفوتکتونیک) و مدلهای پهنهبندی خطر زمینلغزشها توجه میشود. هدف از این بررسی پهنهبندی خطر زمین لغزش در حوضه آبخیز سد چراغ ویس کردستان با استفاده از مدل IRAT و LNRF و مقایسهی تطبیقی آنها با بهرهگیری از جدولهای متقاطع و شاخصهای ارزیابی پهنهبندی خطر زمینلغزش است. نتایج ارزیابی شاخصهای مدلIRAT نشان میدهد که 77/77% از لغزشها در طبقهی شدید زمینساختی است، و در مدل LNRF 64/05%در ناحیههایی است که امکان آن شدید و منطبق بر زیرحوزههایی است که بیشترین تعداد و تراکم لغزش آنها زیاد است. بیش از 91/64% از مساحت کل لغزشها در محدودهی خطر ناپایداری زیاد و در فاصلهی کمتر از 1000 متر بوده است. تحلیل روش جدولهای متقاطع نشان میدهد که تطابق هر دو مدل پهنهبندی در ارزیابی طبقهی متوسط خطر پذیرفتنی است، ولی در طبقهی خطر شدید بهدلیل همخوانی گسلها با لغزشها، مدلIRAT دقت بیشتری دارد. مقدار مجموع کیفیت در مدل LNRF به مقدار 2/16% نشان میدهد که عملکرد مدل برای پهنهبندی خطر زمینلغزش در آبخیز سد چراغویس کردستان بهتر است. پیشنهاد میشود که هر تغییر کاربری زمین و برنامهریزی برای بهرهبرداری از سیمای سرزمین حوضه سد با توجه به نقشهی پهنهبندی خطر زمینلغزش انجام شود.
چراغویس
ریختزمینساخت
لغزشLNRF
IRAT
2019
09
23
37
52
https://wmrj.areeo.ac.ir/article_120360_cea939f6f3a8e739354567b6577ca302.pdf
پژوهش های آبخیزداری
2981-2313
2981-2313
1398
32
3
دیدگاه کارشناسان در اولویت بندی عاملهای مؤثر بر نبود مشارکت پایدار جامعههای روستایی در طرح های آبخیزداری در آبخیز مرادآباد میمند، استان فارس
سید مسعود
سلیمان پور
امین
صالح پور جم
علی اکبر
نوروزی
ناصر
خلیلی
حجت اله
کشاورزی
نبود مشارکت پایدار جوامع روستایی در طرحهای آبخیزداری عاملی بهشدت بازدارنده برای توانبخشی آبخیزها است. بنابراین لازم است دلیلهای این امر را پیدا کنیم که مقامهای مسئول، ایشان را ترغیب کنند تا در انجام فعالیتهای مربوط به حفاظت از آبخیزهایی که در آن زندگی میکنند مشارکت کنند و از نظرهای آنان بهرهمند شوند. به این منظور در این پژوهش، عاملهای مؤثر بر نبود مشارکت پایدار جامعههای روستایی در طرحهای آبخیزداری از دیدگاه کارشناسان در آبخیز مرادآباد میمند واقع در جنوبغرب استان فارس اولویتبندی شد. روشکار، تهیه و تکمیل 57 پرسشنامه و تحلیل با آزمون t، فرآیند تحلیل سلسلهمراتبی فازی و آزمون نافراسنجهیی فریدمن بود. نتایج نشان داد که از دیدگاه کارشناسان، بیشترین و کمترین تأثیر بر نبود مشارکت پایدار جامعههای روستایی در طرحهای آبخیزداری در آبخیز مرادآباد بهترتیب از شاخصهای اقتصادی، آموزشی-ترویجی، طراحی-اجرایی و اجتماعی است. همچنین مهمترین زیرشاخصها در این آبخیز بهترتیب: "درآمد کم ساکنان آبخیز"، "نادیدهگرفتن درآمد برای مردم با دید انگیزهی اقتصادی مستقیم در اجرای طرحهای آبخیزداری"، "آموزشندیدن ساکنان برای طرحها و هدفهای آن"، و "کمبودن سواد و آگاهی" است. دامنهی اندازههای میانگین رتبهها بین 4/85 تا 8/25 متغیر بود؛ بهطوری که بیشترین اولویت نسبی در "درآمد کم ساکنان آبخیز" با میانگین رتبهی 8/25 و کمترین آن در "دیربازدهبودن طرحهای آبخیزداری" با میانگین رتبهی 4/85 دیده شد. این نتایج میتواند توسط برنامهریزان طرحهای آبخیزداری برای دستیابی به نتایج مطلوب مورد استفاده قرار گیرد. پیشنهاد میشود به فعالیت سمنها و آموزش بهرهبرداران، بههمراه عاملهایی چون اجرای طرحهای چندمنظوره با درنظرداشتن منفعت آبخیزنشینان برای بهبود شرایط اقتصادی توجه شود، و برای جلب اعتماد و مشارکت فعال آنها در طرحهای آبخیزداری زمینهسازی شود.
آبخیزداری
اولویت بندی
فارس
کارشناس
مشارکت
2019
09
23
53
62
https://wmrj.areeo.ac.ir/article_120365_949c82bb990e9e7c880ac8af133aa21b.pdf
پژوهش های آبخیزداری
2981-2313
2981-2313
1398
32
3
بررسی کارآیی روشهای نزدیکترین همسایه و مبتنیبر خوشهبندی فازی در ترکیب خروجی مدلهای آبسنجی
روژین
دلپسند
ابوالحسن
فتح آبادی
حامد
روحانی
سید مرتضی
سیدیان
دادههای ورودی و ساختار مدلها معمولا نقصهایی دارند و هیچ مدل منفردی را نمیتوان پیدا کرد که عملکرد آن در شبیهسازی جریان رود در تمام شرایط بهترین بوده و در خروجی آن بیقطعیتی نباشد. در این حالت با ترکیب مدلها از مزیتهای هر یک از مدلهای منفرد برای ساختن مدلی که عملکرد بهتری از هر یک از مدلهای منفرد دارد بهره گرفتهمیشود. در این تحقیق، کارآیی روشهای نافراسنجهیی نزدیکترین همسایه و خوشهبندی فازی نسبت به روشهای ترکیب مدل BGA (Bates Granger Averaging)، GRA (Granger Ramanathan Averaging)، AICA (Akaike Information Criterion)، BICA (Bayes Information Criterion)، متوسطگیری با وزنهای یکسان و روش لاسو در ترکیب خروجی مدلهای آبشناختی یکپارچه GR5J، SimHyd، SACRAMENTO و SMAR بررسی شد. با کاربرد دادههای ورودی بارش، دما، آبدهی و تبخیر-تعرق هر یک از مدلهای منفرد واسنجی، و روانآب خروجی حوضهی کسیلیان شهرستان پلسفید در ایستگاه ولیکبن در مقیاس روزانه برآورد شد. سپس هر یک از روشهای ترکیب مدلها برای ترکیب نتایج خروجی هر یک از مدلهای منفرد اجرا شد. نتایج نشان داد که بهترین عملکرد در دورهی واسنجی در مدلهای GR5J و SACRAMENTO، و در دورهی اعتبارسنجی در مدلهای SimHyd و GR5J بود. بهترین عملکرد مدلهای ترکیبی در دورهی واسنجی در روشهای لاسو و GRA بود که هر دو مشابه هم عمل کردند؛ اندازههای ضریب همبستگی، ضریب نش-ساتکلیف و RMSE آنها به ترتیب 0/83، 0/69 و 0/24 بود. در دورهی اعتبارسنجی برای روشهای متوسطگیری با وزنهای یکسان و روش BGA با اندازههای ضریب همبستگی، ضریب نش-ساتکلیف و RMSE بهترتیب 0/73، 0/27 و 0/52 بود. در دورهی واسنجی عملکرد روش نزدیکترین همسایه بهتر از روش مبتنیبر خوشهبندی فازی بود، و بهترین عملکرد هر دو مدل در ۲۰ همسایه بهدست آمد. در دورهی اعتبارسنجی عملکرد روش مبتنی بر خوشهبندی فازی بهتر بود و عملکرد هر دو مدل با افزایش تعداد همسایه بهتر شد.
بارش روانآب
کسیلیان
ترکیب مدل
مدل GR5J
مدل SACRAMENTO
2019
09
23
63
77
https://wmrj.areeo.ac.ir/article_120363_01a38a194d32003821c14eae49138a66.pdf
پژوهش های آبخیزداری
2981-2313
2981-2313
1398
32
3
مقایسه روشهای مختلف برآوردکردن روانآب سطحی ماهانه مبتنی بر شمارهی منحنی ماهانه
زهرا
پریسای
واحدبردی
شیخ
عبدالرضا
بهره مند
کمکی
چوقیبایرام
خدایار
عبدالهی
برآوردکردن دقیق روانآب سطحی آبخیزها برای مدیریتکردن منابع آب مهم است. با توجه به نقصداشتن اطلاعات و پایشنشدن روانآب سطحی در برخی منطقهها، و خطای زیاد در آن، و نیازداشت نسبتا زیاد روشهای برآوردکردن روانآب روزانه به داده، به روشهای برآوردکردن روانآب ماهانه توجه شده است. در این پژوهش حالتهای احتمالی متنوعی از ترکیب سه روش برآوردکردن روانآب سطحی ماهانه مبتنی بر شمارهی منحنی (روش سازمان حفاظت خاک (SCS) ماهانه، روش ضریب روانآب مبتنی بر SCS، و روش تلفیق شمارهی منحنی و ضریب روانآب) در آبخیز ارازکوسه در شرق استان گلستان بررسی و مقایسه شد. فراسنجههای ورودی این بررسی سه روش مختلف محاسبهی شمارهی منحنی ماهانه (روش مبتنی بر شاخص سطح برگ، روش مبتنی بر توان نگهداشت و روش میانگین آبخیز با جدولهای مرجع) بود. نتیجهها نشان داد که روش برآوردکردن روانآب SCS ماهانه در ترکیب با همهی روشهای محاسبهی شمارهی منحنی ماهانه، روانآب سطحی را با ضریب ناش-ساتکلیف بیشتر از 0/6 و انحراف کمتر از 0/3 بهخوبی شبیهسازی میکند. درحالیکه روش ضریب روانآب مبتنی بر SCS بهویژه زمانی که شمارهی منحنی متوسط ماهانهی آبخیز فقط با مراجعه به جدولهای مرجع محاسبه میشود، پاسخ مناسبی نمیدهد (ضریب ناش-ساتکلیف منفی و انحراف بیشتر از 4). روش تلفیق شمارهی منحنی و ضریب روانآب برای همهی روشهای محاسبهی شمارهی منحنی نتیجههایی بهنسبت پذیرفتنی را با ضریب ناش-ساتکلیف حدود 0/6 در دورهی واسنجی نشان داد؛ اما در دورهی اعتبارسنجی، اطمینان نتیجههای آن در ترکیب با برخی از روشهای محاسبهی شمارهی منحنی ماهانه کمتر بود. در این پژوهش روش SCS ماهانه روش مناسب و پایدار برای آبخیز ارازکوسه دانسته شد، که میتواند در محاسبههای ترازنامهی آب ماهانهی آبخیزهای مشابه در منطقه بهکار رود.
آبخیز ارازکوسه
روانآب مستقیم ماهانه
ضریب روانآب ماهانه
CN
SCS
2019
09
23
78
94
https://wmrj.areeo.ac.ir/article_120368_fc95d4c991417e90571d5dc076cc2fd3.pdf
پژوهش های آبخیزداری
2981-2313
2981-2313
1398
32
3
توسعه مدل چندهدفی خطی تخصیص بهینه آب بر اساس چهار قاعده ورشکستگی و حل آن با رویکرد سازش فازی
علیرضا
نفرزادگان
حسن
وقارفرد
محمد رضا
نیکو
احمد
نوحه گر
در این پژوهش مدلی برای بهینهسازی خطی چندهدفی تهیه شد که برای تخصیصدادن آب و سطح کشت در دو شبکهی آبیاری و زهکشی درودزن و کربال (دربرگیرندهی پنج ناحیهی زراعی) بهکار رفت. این مدل براساس چهار قاعدهی ورشکستگی کمکردن نسبی (PC)، دریافتیهای برابر محدودشده (CEA)، ضررهای برابر محدودشده (CEL) و تناسب تعدیلشده (APR) با لحاظکردن قطعیت و عدمقطعیت در موجودی آب تدوین شد. مدل توسعهیافته چهار تابع هدف برای انعکاس دادن مطلوبیتهای مختلف بخش کشاورزی و محیط زیست دارد، که برای دو وضعیت خشک و غیرخشک با رویکرد سازش فازی حل شد. بهطور کلی خروجی مدل نشان داد که ناحیههای با سهم آب بیشتر، در شرایط خشک و غیرخشک بهترتیب براساس قواعد ورشکستگی PC و CEL مجموع آب تخصیصیافتهی بیشتری را دریافت میکنند. از طرفی، بیشترین آب تخصیصیافته برای ناحیههای با سهم آب کمتر، در هر دو حالت آبی-اقلیمی براساس قاعدهی ورشکستگی CEA اتفاق میافتد. برونداد فرایند ارزیابی پایداری با شاخص پایداری ورشکستگی (BASI) نشان داد که این معیار نمیتواند برای ارزیابی پایداری در تمام حالتهای ورشکستگی بهکار رود. بنابراین، تصمیمگیری بر اساس خروجی آن باید با احتیاط باشد.
بهینهسازی چندهدفی
عدمقطعیت
مدیریت آب کشاورزی
نیاز آبی زیستمحیطی
ورشکستگی آبی
2019
09
23
95
110
https://wmrj.areeo.ac.ir/article_120366_e198fa7bd798f90170219f85da883766.pdf