تاثیر پخش سیلاب بر برخی خصوصیات پوشش گیاهی و خاک در ایستگاه آبخوان سرچاهان-استان هرمزگان

نویسندگان

1 عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی یزد

2 کارشناس ارشد سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی

چکیده

یکی از راه حل های مناسب و کار آمد برای بهینه‌سازی استفاده از رواناب بویژه در مناطق خشک و نیمه خشک، استفاده از شبکه های پخش سیلاب می باشد که ضمن کاهش خسارات ناشی از سیل، در افزایش حجم سفره آب زیر زمینی، احیاء مراتع و بیابان زدایی موثر است. هدف از این تحقیق، بررسی برخی ویژگی های خاک و پوشش گیاهی شبکه پخش سیلاب ایستگاه سرچاهان و مقایسه آن با منطقه شاهد است. در این تحقیق اثرات پخش سیلاب بر تغییرات کمی و کیفی پوشش مرتعی (زادآوری، شادابی) و خاک سطحی در ایستگاه پخش سیلاب سرچاهان در 90 کیلومتری شمال بندر عباس (مرز اقالیم ایران تورانی و ساحلی) بررسی شد. بدین منظور یکی از شبکه های پخش سیلاب که شامل پنج بند بود بعنوان تیمار و عرصه ای مشابه از نظر پوشش گیاهی و خاک که فقط امکان سیلگیری ندارد بعنوان شاهد انتخاب گردید، سپس ویژگی های پوشش مرتعی شامل درصد تاج پوشش، تولید، فراوانی، تراکم، زادآوری و شادابی گونه های گیاهی در  بندهای پخش سیلاب با 60 و عرصه شاهد  با 12 پلات 2×2 متر، در طی 4 سال اندازه گیری و ثبت گردید. همچنین از میزان و کیفیت سیلاب های ورودی به شبکه و خصوصیات خاک در مناطق سیل گرفته و شاهد آمار برداری گردید و با روش تحلیلی و آماری به بررسی اثرات کیفیت و میزان  سیلاب ورودی به شبکه  بر روی خصوصیات خاک و پوشش گیاهی پرداخته شده است. نتایج این تحقیق با استفاده از آزمون های آماری نشان داد که از نظر کمی میزان درصد تاج پوشش در عرصه آبگیری شده نسبت به عرصه شاهد در سطح خطای 1 درصد از نظر آماری دارای اختلاف معنی دار است، اما میزان تراکم، تولید و فراوانی از نظر آماری دارای اختلاف معنی دار با شاهد نیستند. تاثیر پخش سیلاب بر افزایش زادآوری و شادابی پوشش گیاهی مرتعی  ابتدا در گونه های یک ساله و سپس در گونه‌های چند ساله به مرور زمان نمایان گردیده است. در گونه های یکساله بعلت رویش جدید در هر سال تغییرات زادآوری و شادابی در اثر بارندگی و سیلاب سریع تر و نمایان تر است. ولی این تغییرات در گونه‌های چند ساله همراه با تغییر سایر فاکتورهای محیطی از جمله خاک دیرتر نمایان می شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Impact of Flood water spreading on Soil and vegetation parameters in Sarchahan station- Hormozgan

نویسندگان [English]

  • Jalal Barkhordari 1
  • Mohammad Zare mehrjardi 1
  • Masoud Yousefi 2
1 Scientific Board, Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Yazd, Iran
2 MSc, Agricultural Research, Education and Extension Organization, Iran‎
چکیده [English]

Floodwater spreading is an efficient and appropriate method for the optimization of runoff utilization, particularly in arid and semiarid region. Beside the reduction of damage caused by the floodwater, this technique would also be useful in the artificial recharge of groundwater, rangeland rehabilitation and desertification control. This research was conducted on the effects of floodwater spreading on some of the characteristics of vegetation and soil surface parameters. Two key areas were selected within and outside floodwater spreading in the Sarchhan plain. In this study, are investigated the effects of flood water spreading on the quality(regeneration, vitality) and quantity of pasture cover in Sarchahan Flood spreading station  at 90 km north of Bandar Abbas. For this purpose two areas were chosen a part of the water spreading as a treatment and a similar areas in terms of vegetation cover and soil that it just not flood as a control. The vegetation cover items were recorded in 60 plats for water spreading area and 12 plats for control by 2×2 m during 4 years. This area is with a poor range condition and negative trend. In this study percentage of vegetation cover, density and forage production of rangeland plants were measured at water spreading and control area. ANOVA test showed based on quantitative variation there is significant differences between percentage cover (P>0.01) in flood spreading and control areas. But there is no significant difference between density, productivity and frequency factors. The effects of flood spreading on increasing procreation freshness of rangeland vegetation cover are apparent first in annual spices then perennial species later with changing in other environmental factors as soil.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Rangeland vegetation
  • Flood water spreading
  • soil
  • Correlation
  • Hormozgan