بررسی فنولوژی و اندازه گیاه و تاثیر خشکسالی بر آن‌ها در دو گونه گندمی مهم مراتع استپی (مطالعه موردی: مراتع ندوشن در استان یزد)

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان یزد

2 کارشناس ارشد مرتعداری مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان یزد

3 استادیار موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور

چکیده

مراتع از گونه‌های گیاهی مختلفی تشکیل شده است که هر یک  از آن‌ها دارای فنولوژی  و اندازه خاص خود می‌باشند. آگاهی از این خصوصیات در گونه‌های گیاهی مهم یک سایت مرتعی به عنوان یکی از ایزار مدیریت مرتع در آن عرصه تلقی می شود. بررسی مراحل فنولوژیکی و  تغییرات اندازه 2 گونه  گیاهی  Stipa barbata Desf و Stipa caucasica Schmalh  در مراتع استپی ندوشن یزد طی دوره 4 ساله (89-1386) با این هدف انجام شده است. در آغاز اجرای پژوهش درون  سایت قرق برای هر گونه گیاهی 10 پایه مشخص گردید و در مراحل اجرای پژوهش از این پایه‌ها آماربرداری شد. اطلاعات مربوط به مراحل فنولوژی و اندازه  هر گونه در مقاطع زمانی 15 روزه در مرحله رویشی و 7 روزه در مرحله زایشی اندازه‏‏گیری  شد. بر اساس نتایج حاصله، در گونه Stipa barbata  آغاز دوره رشد در دوره مورد مطالعه از دهه اول  بهمن ماه به ثبت رسیده است. زمان گل‌دهی از دهه اول تا دوم اردیبهشت ماه انجام می شود. بذر دهی این گونه از دهه اول تا آخر خرداد ماه وقوع می‌یابد. حداکثر ارتفاع تاج پوشش در دوره مطالعه شده در سال نسبتا خشک 1389 برابر 91 سانتیمتر می‌باشد که با مقدار حداقل به میزان 23 سانتیمتر در سال  بسیار خشک 1387 واجد تفاوت معنی‌دار است. بین مقادیر حد اکثر و حداقل قطر تاج پوشش این گونه به‌ترتیب در سال معمول 1388 و بسیار خشک 1387 با اندازه‌های 43 و 32سانتی‌متر نیز تفاوت معنی‌داری وجود دارد. از سوی دیگر بین مقادیر قطر تاج پوشش این گونه در سال‌های نسبتا خشک (1389)، معمول (1388) و مرطوب (1386) در منطقه تفاوت معنی‌داری دیده نمی‌شود (‏05/0‏P≤‎). در گونه Stipa caucasica آغاز دوره رشد در دوره مورد مطالعه از دهه اول  بهمن ماه به ثبت رسیده است. زمان گل‌دهی از دهه سوم  فروردین ماه تا دهه دوم  اردیبهشت ماه انجام شده است. بذر دهی این گونه از دهه اول تا دوم خرداد ماه وقوع می یابد. حداکثر ارتفاع تاج پوشش در دوره مطالعه شده در سال نسبتا خشک 1389 برابر 38 سانتی‌مترمی باشد که با مقدار حداقل به میزان 12 سانتیمتر در سال بسیار خشک 1387 واجد تفاوت معنی‌دار است. بین مقادیر قطر تاج پوشش این گونه در سال‌های نسبتا خشک (1389)، معمول (1388) و مرطوب (1386) در عرف منطقه تفاوت معنی‌داری دیده نمی‌شود. حداکثر مقدار قطر تاج پوشش  در سال 1389 و حداقل مقدار با داشتن تفاوت معنی‌دار با آن در سال بسیار خشک که  به‌ترتیب برابر 34 و 27 سانتیمتر می‌باشند (‏05/0‏P≤‎)

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Study of Phenological stages and Plant Dimensions and Effect of Drought on two grass species in the steppe rangelands (Case study: Rangelands of Nodoushan in Yazd Province)

نویسندگان [English]

  • Nasser Baghestani Meybodi 1
  • Mohammad Taghi Zare 2
  • Ali Ehsani 3
1 Associate Professor of Agricultural and Natural Resources Research Center of Yazd Province
2 Senior expert, rangeland of Yazd province agricultural and natural resources research center
3 Professor of the Research Institute of Forests and Pastures of the country
چکیده [English]

Ranges are composed of different species, each of them having its own phonology and dimensions. Knowledge of these species characteristics are important in rangeland management. The aim of the study was to determine the  Phenological stages and resize of two species of Stipa barbata Dest and Stipa caucasica Schmalh in Nodoushan steppe rangelands of Yazd during the period of 4 years (2007-2010). First, for each species, 10 individuals per plant species were identified within the enclosure and in the study process of this plants were inventoried. Any information phenological stages and dimensions at intervals of 15 days and 7 days, respectively, were measured at vegetative and reproductive stages. Based on these results, the growth of Stipa barbata   starts from the Third decade of January. Flowering occurs during the Third decade of April to First decade of May. seed ripening stage of this species in the study area occurs during the Third decade of May to second decade of Jun. Maximum canopy height was 91 cm, which is owned by the Relatively dry year, 2010, and at least it was 23 cm, which is related to the very dry year, 2008,and this difference is significant. Maximum and minimum canopy diameter were respectively 43 cm (in Common year, 2009) and 32 cm (in very dry year, 2008) and the differences are significant (P≤0.05). Canopy diameter in a relatively dry year (2010), Common (2009) and wet year (2007) was not significantly different (P≤0.05). growth of Stipa caucasica  starts from the third decade of January. Flowering plants occur in the second decade April to  the first decade of May This seed ripening stage is the third decade of May to first decade of Jun. Maximum canopy height was 38 cm, which is owned by the Relatively dry year, 2010, and at least it was 12 cm, which is related to the very dry year, 2008, and this difference is significant. Canopy diameter in a relatively dry year (2010), Common (2009) and wet year (2007) was not significantly different (P≤0.05). Maximum and minimum canopy diameter were  respectively 34 cm (Relatively dry year, 2010) and 27 cm (in very dry year, 2008) and the differences are significant (P≤0.05).

کلیدواژه‌ها [English]

  • Vegetative growth
  • flowering
  • seed yield
  • Stipa barbata
  • Stipa caucasica
  • Yazd