بررسی کارایی فرایند تحلیل شبکه‌ای (ANP) در برآورد توان سیل‌خیزی (مطالعه موردی: حوزه زوجی کاخک شهرستان گناباد)

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری آبخیزداری دانشگاه یزد

2 دانشیار گروه آبخیزداری دانشکده منابع طبیعی و کویرشناسی دانشگاه یزد

چکیده

امروزه روش‌های تصمیم‌گیری چند معیاره کاربرد وسیعی در علوم مختلف پیدا کرده‌اند. بطوریکه تلفیق سیستم‌های اطلاعات جغرافیایی با روش‌های تصمیم‌گیری چند معیاره منجر به ارائه روش‌های تصمیم‌گیری چند معیاره مکانی شده است. در این تحقیق، توان مکانی شدت سیلخیزی حوزه زوجی کاخک شهرستان گناباد با استفاده از روش فرآیند تحلیل شبکه‌ای مورد بررسی قرار گرفت. برای این منظور ابتدا عوامل توپوگرافی، اقلیمی، زمین‌شناسی، خاکشناسی، هیدرولوژی، پوشش گیاهی و کاربری اراضی بعنوان مهمترین عوامل موثر بر سیلخیزی تعیین و لایه‌های طبقات مرتبط با آنها تهیه گردید. سپس معیارها و طبقات آنها با فرآیند تحلیل شبکه‌ای وزن‌دهی و لایه‌های وزنی توسط نرم افزار الویس 3 تلفیق و نقشه توان مکانی سیلخیزی تهیه گردید. نتایج بکارگیری فرآیند تحلیل شبکه‌ای توان سیلخیزی حوره شاهد را بیشتر  محاسبه نمود بطوریکه متوسط وزن توان سیلخیزی در حوزه شاهد 25/0 و در حوزه نمونه 21/0 محاسبه شد. همچنین عامل شماره منحنی بیشترین وزن و جهت شیب شمالی کمترین وزن را در محاسبه توان سیلخیزی حوزه  زوجی کاخک داشته است. این تحقیق نشان داد فرآیند تحلیل شبکه‌ای می تواند بعنوان روشی برای برآورد توان سیلخیزی و نمایش تغییرات مکانی آن در سطح حوزه مورد توجه قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The efficiency of Analytic Network Process to estimate the flooding potential watershed (Case study: Kakhk Paired Watershed of Gonabad)

نویسندگان [English]

  • Masoud Eshghizadeh 1
  • Ali Talebi 2
1 PhD student of Watershed management, Yazd University, Iran
2 Associate Professor, Faculty of Natural Resources and Desert Studies, Yazd University, Iran
چکیده [English]

Nowadays, multi-criteria decision-making methods have found wide application in various sciences. Integrating GIS and multi-criteria decision-making methods has been lead to provide spatial multi-criteria decision-making methods. In this study, using analytic network process (ANP) the flooding spatial potential was determined. At first for this purpose topography, climatic, geology, soil, hydrology, landuse and vegetation factors identified as important factors affecting on flooding and were prepared related classes layers with these factors. Then the criteria and their classes were weighted by using analytic network process and was flooding spatial potential map in Ilwis 3 software was calculated through the combination of weighting layers. Our results showed that the average of flooding potential in Control subbasin was calculated 0.25 and in Sample subbasin 0.21. So the curve number factor have the greatest impact on flooding and has a direct relationship with that. Also the north slope has the lowest impact on flooding. This results showed the analytic network process can be used as a way to estimate the flooding potential and displaying the spatial variations in watershed.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Multi Criteria Decision Making
  • Analytic network process
  • flooding
  • Gonabad