تغییرات ترکیب، غنا و تنوع گونه ای بانک بذر خاک در طول فصل رویش (مطالعه موردی: علفزار منطقه سرخ آباد سوادکوه، مازندران)

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته کارشناسی ارشد رشته مرتعداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری

2 استادیار دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری

3 استاد دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری

4 مربی دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری

چکیده

بخش مهمی از تنوع گونه‌ای در اکوسیستم مرتعی به صورت ذخیره بذر گیاهان در خاک است. این منبع گونه‌ای می‌تواند در هر سال و بین سال‌های مختلف تغییر نماید. این تغییرات می‌تواند تغییر در پوشش گیاهی را به همراه داشته باشد. هدف از این تحقیق شناسایی تغییرات ترکیب، غنا و تنوع گونه‌ای در بانک بذر خاک در طول یک فصل رویش بوده است. این مطالعه در بخشی از علفزارهای کوهستانی منطقه سرخ آباد سوادکوه در استان مازندران انجام شد. نمونه‌گیری بانک بذر خاک در امتداد هشت ترانسکت 200 متری با استقرار 80 پلات یک متر مربعی در چهار زمان (اسفند، اردیبهشت، مرداد و مهر) از دو عمق صفر تا 5 و 5 تا 10 سانتی‌متری خاک صورت پذیرفت. ترکیب و مقدار بانک بذر به روش جوانه‌زنی در گلخانه تعیین گردید. در مجموع در بانک بذر 76 گونه شناسایی شد. تعداد 42، 58، 52 و 55 گونه در بانک بذر به ترتیب در اسفند، اردیبهشت، مرداد و مهر حضور داشتند. تنوع و غنای گونه‌ای در بانک بذر خاک در طول فصل رویش به طور معنی‌داری افزایش یافت. همچنین این شاخص‌ها به طور معنی‌داری در عمق صفر تا 5 سانتی‌متری نسبت به عمق دوم خاک بیشتر بودند. اما یکنواختی گونه‌ای روندی کاهشی در طول فصل رویش داشت به طوری که بیشترین یکنواختی در ابتدای فصل رویش و از نظر عمق در عمق دوم خاک مشاهده شد. در آنالیز چند متغیره بانک بذر مرداد و مهر از نظر مقدار و ترکیب گونه‌ای شباهت بیشتری با یکدیگر داشتند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Variation of soil seed bank composition, diversity and richness during the growing season (Case study: grasslands of SorkhAbad SvadKoh, Mazandaran)

نویسندگان [English]

  • Sara Heshmati 1
  • Jamshid Ghorbani 2
  • Maryam Shukri 3
  • Seyyed Hassan Zali 4
1 Master's degree in pasture management, Faculty of Natural Resources, Sari University of Agricultural Sciences and Natural Resources
2 Assistant Professor, Faculty of Natural Resources, Sari University of Agricultural Sciences and Natural Resources
3 Professor of the Faculty of Natural Resources, Sari University of Agricultural Sciences and Natural Resources
4 Instructor of the Faculty of Natural Resources, Sari University of Agricultural Sciences and Natural Resources
چکیده [English]

A major part of species diversity in grassland ecosystem is in the soil seed bank. This source of species may change within and between years. These changes can be reflected in above-ground vegetation. The aim of this study is to study the variation of soil seed bank composition, diversity and richness during the growing season. This was carried out in a part of mountain grassland in Sorkhabad, Savadkoh in Mazandaran province. Soil seed bank was sampled in 1 m2 plot along eight transects with length of 200m in March, May, August, and October 2010. Seed bank composition and size were determined by germination of soil samples in glasshouse. A total of 76 species were identified in seed bank, of which 42, 58, 52 and 55 species were found in the seed bank in March, May, August and October, respectively. Species diversity and richness of soil seed bank increased significantly during the growing season. Also, these indices at 0-5 cm depth were significantly greater than that in lower depth. The evenness index significantly decreased during growing season while it increased significantly in lower soil depth. A multivariate analysis showed that seed bank in August and October was more similar according to species composition and seed density.

کلیدواژه‌ها [English]

  • persistent seed bank
  • transient seed bank
  • Biodiversity
  • Seed germination
  • Seed dormancy