تأثیر ویژگی‌های فیزیکی، شیمیایی و کانی‌های رسی بر فاکتور فرسایش‌پذیری بین شیاری خاک (مطالعه موردی: خاک‌های دشت تبریز)

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 گروه خاکشناسی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا

2 گروه خاکشناسی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز

چکیده

به منظور بررسی اثر ویژگی‌های فیزیکی، شیمیایی و نوع کانی‌های رسی بر فرسایش‏پذیری خاک، از افق‏های سطحی یازده نوع خاک با خانواده‏های مختلف از دشت تبریز نمونه‏برداری شد، سپس برخی ویژگی‏های فیزیکی و شیمیایی اندازه‎گیری و نوع و میزان نسبی کانی‏های رسی موجود در هر خاک با استفاده از روش کیفی و آنالیز نیمه کمی تعیین شد. رابطه بین ویژگی‏های اندازه‌گیری شده و ضریب فرسایش‏پذیری بین‌ شیاری خاک از طریق ضریب همبستگی پیرسون بررسی گردید. نتایج حاصل نشان داد که بین فاکتور فرسایش‏پذیری با میزان رس اسمکتیت ارتباط مثبت و معنی‏دار و با میزان کانی کوارتز و مخلوط کانی‌های کلریت- ورمی‌کولیت ارتباط منفی و معنی‌داری وجود دارد. همچنین فاکتور فرسایش‏پذیری با میزان رس، درصد اشباع و SAR همبستگی مثبت و معنی‏دار در سطح یک درصد داشته و با میزان شن همبستگی منفی و معنی‏دار در سطح یک درصد نشان داد، همچنین با میزان سیلت، کربنات کلسیم معادل و pH همبستگی مثبت و معنی‌دار در سطح پنج درصد نشان داد. بنابراین لازم است به منظور اعمال مدیریت صحیح در زمینه فرسایش‌پذیری خاک‌ها، کلیه عوامل فیزیکی، شیمیایی و مینرالوژیکی به طور دقیق در هر خاکی مورد بررسی قرار گیرند

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Effect of Physical, Chemical and Clay Minerals properties on Interrill-Soil Erodibility Factor: case study in Dasht - e- Tabriz

نویسندگان [English]

  • Younes Grossi 1
  • Ali Asghar Jafarzadeh 2
  • Shahin Ustan 2
  • Abbas Ahmadi 2
1 Department of Soil Science, Faculty of Agriculture, Buali Sina University
2 Department of Soil Science, Faculty of Agriculture, Tabriz University
چکیده [English]

In order to investigate the effect of physical, chemical and mineralogical properties on soil erodibility sampling was done form surface layers of eleven soils with different families in Dasht-e-Tabriz area. Then, some of the physical and chemical properties of samples were measured. The type and relative amount of clay minerals in each soil were determined based on qualitative and semi-quantitative analysis. The relationship between the measured properties and interrill erodibility factor through the review of Pearson correlation coefficient were determined. The results showed a positive and significant correlation between interrill erodibility factors and the amount of Smectite mineral and also a negative and significant correlation between quartz and the mixture of chlorite-vermiculite minerals. While the correlation between erodibility factors and the amount of clay saturation percentage and SAR was  positive and significant, it was significantly negative between interrill erodibility factor and sand (P<0.01). A positive correlation between erodibility factor and the amount of silt, calcium carbonate and pH was  observed as well. Therefore, it is necessary to choose an appropriate soil managerial procedure with respect to all physical, chemical and mineralogical factors.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Clay mineral
  • Dashte-e-Tabriz
  • Physical and chemical properties