بررسی بیوماس اندام‌های هوایی و زیرزمینی گونه Festuca ovina در شدت‌های متفاوت چرایی در منطقه حفاظت شده بیجار

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

دانشگاه کردستان

چکیده

در مطالعات مربوط به اثر چرای دام بر گیاهان مرتعی، خصوصیات اندام‌های هوایی و زیرزمینی باید به طور همزمان بررسی شوند. به همین دلیل با مطالعه‌ای در منطقه حفاظت شده بیجار، تاثیر شدت‌های مختلف چرایی بر بیوماس گیاهی گونه مرتعیFestuca ovina و رابطه بین بیوماس اندام هوایی و زیر زمینی مورد بررسی قرار گرفت. پس از تعیین سه منطقه نمونه ‌برداری شامل منطقه قرق، منطقه چرای متوسط و منطقه چرای سنگین به عنوان تیمارهای مختلف چرای دام (درمجاورت یکدیگر) و با در نظر گرفتن خصوصیات توپوگرافی یکسان تیمارها، نمونه ‌برداری از پوشش گیاهی در هر سه تیمار به روش تصادفی- سیستماتیک در قالب 20 پلات 1×1 متر مربعی و در طول 2 ترانسکت عمود بر یکدیگر به طول 100مترانجام شد. به منظور تعیین رابطه احتمالی میان وزن بیوماس اندام هوایی و اندام زیرزمینی در هر یک از تیمارها، از رگرسیون خطی ساده استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده‌ها با نرم افزارSPSS ، مقایسه داده‌ها در سه تیمار از طریق آزمون تجزیه واریانس یکطرفه و میانگین صفات مورد بررسی با آزمون دانکن مقایسه شدند. نتایج نشان داد که رابطه رگرسیونی معنی‌داری بین بیوماس اندام هوایی و زیر زمینی این گونه در تیمارهای مختلف چرایی برقرار است. هم‌چنین با افزایش شدت چرای دام سهم نسبی اندام هوایی کاهش و بر سهم نسبی اندام زیرزمینی افزوده شده است. سهم نسبی بیوماس اندام هوایی از بیوماس کل در تیمارهای قرق، چرای متوسط و چرای سنگین به ترتیب 0/63، 6/61 و 67 درصد و سهم اندام زیرزمینی 0/37، 5/38 و 33 درصد برآورد گردیده است  نتایج بیانگر آن است که چرای دام باعث ایجاد اثر معنی‌دار کاهشی بر بیوماس اندام هوایی و زیرزمینی شده است. چرای شدید و چرای متوسط به ترتیب به میزان 1/83 و 1/51 درصد نسبت به منطقه قرق بیوماس اندام زیر زمینی را کاهش داده‌اند. هم چنین در بیوماس کل این گونه بین دو تیمار چرای شدید و چرای متوسط اختلاف معنی‌دار مشاهده نشد اما نسبت به تیمار قرق تفاوت معنی‌دار داشته‌اند. میزان بیوماس کل در تیمارهای قرق، چرای متوسط و چرای شدید معادل 7/672، 5/288 و 5/101 کیلو گرم درهکتار برآورد شده است.به طور کلی تحت شدت‌های مختلف چرایی کاهش محسوسی بر بیوماس اندام هوایی و به‌ویژه بیوماس اندام زیر زمینی گونه مذکور داشته است. این امر توجه مدیران اکوسیستم‌های مرتعی را در جهت حفاظت خاک و جلوگیریی از قهقرای این گونه مهم مرتعی ضروری می‌سازد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Evaluation of aboveground and below ground biomassof Festuca ovina in different Grazing intensities in protected area of Bijar

نویسندگان [English]

  • Hamed Joneidi
  • Somayeh Amani
  • Parviz Karami
Kurdistan University
چکیده [English]

In studies of the effects of grazing on pasture plants, shoots and underground properties should be checked simultaneously.So the impact of different grazing intensities on the biomass of Festuca ovina species and the relationship between shoot and root biomass examined in Bijar protected area.After determining three grazing treatments with similar topographic characteristics, sampling of vegetation was done in random- systematically using 1 × 1 m plots within the 2 transects with 100 m in each treatments. Linear regression was extending to determining the relation between aboveground biomass and belowground biomass in each treatment. Statistical analyses were conducted by ANOVA. The result showed strong linear relationships between aboveground and belowground biomass in all the treatments. In addition with grazing intensity, relative contribution of aboveground biomass and belowground biomass were decreased and increased respectively. Relative proportion of aboveground biomass was significantly more in heavy grazing (67%) than both none and moderate grazing treatments (63% and 61.5% respectively). In addition relative contribution of belowground biomass was lower in heavy grazing treatment (33%) and it was 38.4 and 37.0% for moderate and none grazing treatments. The results indicate that grazing caused a significantly reduced effect on shoots and underground biomass.Heavy grazing and light grazing reduced below ground biomass (83.1 and 51.1%) compared to the none grazing area. Total biomass in grazed treatments, moderate grazing and heavy grazing was estimated at 69.7, 64.3 and 48.1 kg/ha. In general, different intensities of grazing effects on shoot biomass decreased, especially underground organs of this species. It is essential for administrators to protect the soil and prevent the death of this important species.

کلیدواژه‌ها [English]

  • grazing intensity
  • Grazing enclosure
  • Festuca Ovina
  • Belowground biomass
  • aboveground biomass
  • Beiger
  • Kurdistan