مقایسه کارایی فرمولاسیون‌های مختلف پلیمرهای زیستی در تثیبت خاک و مقاومت خاکدانه‌ها

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 فارغ التحصیل دکتری دانشگاه تربیت مدرس و عضو هیئت علمی گروه خاکشناسی دانشگاه شاهد تهران

2 عضو هیأت علمی گروه خاکشناسی دانشگاه تربیت مدرس

3 عضو هیأت علمی سازمان پژوهش های علمی و صنعتی ایران

10.22092/wmej.2016.113353

چکیده

روش‌های مرسوم برای کاهش طوفان گرد و غبار (به‌خصوص در مناطق خشک و نیمه خشک) تثبیت کانون مولد گرد و غبار با استفاده از پلیمرهای شیمیایی و محصولات نفتی بوده است که در شرایط موجود، با توجه به هزینه بالاو اختلاف نظر در خصوص اثرات محیط‌ زیستی آن‌ها مقرون به صرفه نمی‌باشد. بنابراین با توجه به مشکلات این نوع خاک‌پوش‌ها، استفاده از پلیمرهای زیستی جهت تثبیت گرد و غبار در سال‌های اخیر به‌عنوان جایگزین مناسب توصیه شده است. پلیمرهای زیستی از طریق ایجاد خاکدانه‌سازی و اتصال ذرات ریز با یکدیگر و تشکیل ذرات بزرگ‌تر باعث تشکیل ساختار پیوسته یا کم پیوسته ذرات با یکدیگر می‌شود. هدف از این مطالعه ارزیابی رفتار  خاک‌پوش‌های زیستی با پایه‌های مختلف به‌عنوان تثبیت‌کننده گرد و غبار، در شرایط آزمایشگاهی و هم‌چنین تعیین شرایط بهینه افزایش ماندگاری تاثیر آن‌ها در خاک می‌باشد. به‌منظور بررسی اثر این خاک‌پوش‌‌ها در تثبیت گرد و غبار عوامل مختلفی از جمله تنش‌های نور و دما بر قوام خاکدانه‌‌ها و ارزیابی کیفی تغییرات گروه‌های عاملی تیمارهای خاک‌‌پوش با روش طیف‌سنجی مادون قرمز (FTIR)، مقاومت فشاری و تعیین مقاومت در برابر فرسایش بادی در شرایط آزمایشگاهی با استفاده از شبیه‌ساز فرسایش بادی در سرعت 6/25 متر بر ثانیه به مدت 15 دقیقه انجام شد. نتایج این تحقیق نشان داد که درآزمایش‌های تونل باد، مقاومت فشاری و پایداری خاکدانه‌‌ها، تیمارهای S3, S4, S5, S6, S7, S8, S9, S10, S12, S14  در سطح 5 درصد بهتر از تیمارهای دیگر در کنترل گرد و غبار عمل می‌‌کنند. نتایج میکروسکوپ الکترونی نشان داد که زمانی خاکپوش زیستی در سطح خاک پاشیده می‌‌شود قسمتی از آن در بین ذرات و قسمتی دیگر در سطح خاکدانه قرا می‌‌گیرد. بنابراین پیوند قوی واندروال، هیدروژنی و یونی بین سطح منفی ذرات رس و گروه پلی‌الکترولیت پلیمر تشکیل شده، که نتیجه آن افزایش مقاومت فشاری و مقاومت در برابر فرسایش باد در سرعت 6/25 می‌باشد. تیمار شاهد به‌دلیل نبودن پیوند بین ذرات خاک، مقاومت فشاری پایین بوده و خاک مستعد تولید گرد و غبار است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Comparison of different polymer formulations on dust stabilization and aggregate stability

نویسندگان [English]

  • Davood Namdar Khojaste 1
  • Hossein Ali Bahrami 2
  • Mehran Keyanirad 3
1 Ph.D. of Tarbiat Modares University and member of faculty of soil science department of Shahed University of Tehran
2 Member of the Board of Soil Science Department of Tarbiat Modares University
3 Member of the Scientific and Industrial Research Organization of Iran
چکیده [English]

most conventional methods use chemical polymers and petroleum products (particularly, in arid and semiarid zones) to stop dust storm which are considerably labor, cost and time consuming. Use of the chemical polymers have several drawbacks such as high price of chemicals and their potentially harmfulness to environment. Using bio polymers has received worldwide attention during the last two decades owing to their great potential as a soil additives to stabilize the soil. The results obtained from different types of biopolymers or biopolymer compositions implicitly represent them to be applicable for binding the soil particles at the surface of light soils. Application of biopolymer as a stabilizer has proved to be effective for prevention of dust storms by stabilizing soil structure. The objective of this study was to use and screen a series of biopolymers to quantify their effectiveness as dust stabilizer in the laboratory scale. In this study, 20 biopolymer stabilizers be used. In order to assess the influence of biopolymers upon topsoil stabilization, laboratory tests on unconfined compressive strength, wet aggrigate stability and erosion resistance of untreated and treated soil samples be performed. In laboratory the wind speed in the tunnel be gradually increased from 0 to 25.6 m/s during 15 minutes . The wind erosion, compressive strength and aggregate stability test results clearly indicated that S3, S4, S5, S6, S7, S8, S9, S10, S12, S14 specimens were useful to dust control, in the relatively arid and semiarid areas. The SEM image showed that when biopolymers were applied to soil, a part of them filled up the voids of soil, and other part stayed on the soil aggregates surface. The polyelectrolyte groups in its molecular structure had chemical reaction with positive ions of clay grain and create physicochemical bonds between molecules and soil aggregates with ionic, hydrogen, or Van der Waals bonds. Untreated sample hadn’t bonds between molecules and soil aggregate so, the compressive strength and aggregate stability were very weak in these samples.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Biopolymer
  • Dust storm
  • Mulch
  • Dust Stabilization
  • Wind tunnel