مکان یابی ساخت سدهای زیرزمینی به‌روش تحلیل سلسله‌مراتبی گسترده در آبخیز شهر خرم‌آباد

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد آبخیزداری، دانشگاه لرستان

2 استادیار دانشگاه لرستان

3 استادیاردانشگاه لرستان

4 کارشناس ارشد آب منطقه‌ای لرستان

چکیده

یکی از راه­های رسیدن به توسعه‌ی پایدار در مناطق خشک و نیمه­خشک ساخت سد زیرزمینی است، که به دلیل تبخیر زیاد در این مناطق اهمیت ویژه‌یی دارد. در این پژوهش آبخیز خرم‌آباد برای شناسایی مکان­های مناسب سد زیرزمینی با روش تحلیل سلسله‌مراتبی انتخاب و امکان کاربرد روش تحلیل سلسله‌مراتبی برای مکان­یابی سدهای زیرزمینی ارزیابی شد. همگام با بررسی پیشینه‌ی تحقیق و اصلاح برخی اطلاعات پایه پیمایش‌های صحرایی متعدد انجام شد. با استفاده از روش جی‌آی‌اس معیارهای مکان­یابی (محور-مخزن-پوشش- اقلیم وآب) مشخص شد. ابتدا محدوده­هایی که در آن امکان ساخت سد زیرزمینی بود مشخص، و نقطه‌های مناسب موجود در این محدوده­ها شناسایی شد. سپس ارزیابی نقطه‌ها و اولویت‌بندی آن‌ها برای ساخت سد زیرزمینی با استفاده از روش نظرسنجی از متخصصان (تحلیل سلسله‌مراتبی گسترده) انجام شد و لایه‌‌های تهیه‌شده‌ی هر معیار با استفاده از مدل تحلیل سلسله‌مراتبی گسترده با توجه به نقش آن در مکان­یابی سدهای زیرزمینی امتیاز­دهی و وزن­دهی شد، و لایه­ها در نرم‌افزار  ARC GISبا یکدیگر تلفیق شد. نتایج نشان داد که تحلیل سلسله‌مراتبی گسترده روشی است که اهمیت معیارهای موثر در مکان­یابی را نشان می­دهد و بر معیارهای کیفی تاکید دارد، برای وقتی که شمار معیارها زیاد باشد کاربردی­تر است، و معیارهای کمی را در نظر نمی­گیرد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Site Selection for Construction of the Underground Dams in the Khorram Abad Watershed Using the Analytical Network Processes

نویسندگان [English]

  • Fereshteh Maleki 1
  • Nasser Tahmasbipour 2
  • Ali Hagizade 2
  • Hossein Zienivad 3
  • Behreoz Ebrahimi 4
1 M.Sc. Lorestan University
2 Assistant Professor, Lorestan University
3 Assistant Professor, Lorestan University
4 M.Sc. Loresatan Regional Water Company
چکیده [English]

One way to achieve sustainable development in arid and semi-arid areas is to construct underground dams due to the relatively high evaporation rate from surface waters in these areas. The Khorram Abad region was selected to identify suitable sites for constructing such dams using the hierarchical analysis method. Location criteria (reservoir axis, vegetative cover, climate and water) were determined using the geo-sampling techniques. The most suitable areas to construct the underground dams and coordinates of points were identified. The points and their prioritization for construction of the underground dam were assessed using expert opinion. The layer of each criterion was calculated using a wide-ranging hierarchical analysis model in locating the underground dams and assessing the merit of each layer. The layers were coordinated using the ArcGIS software. The results indicated that the hierarchical analysis is a method that highlights the importance of appropriate standards in site selection and emphasizes the qualitative criteria, where there are numerous criteria, and neglects the quantitative criteria.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Heiereahial analysis
  • site selection
  • underground dams
  • GIS
Amini A, Karami Sh, Mahrdady N, Hovydi H. 2013. Multivariate model for environmental impact assessment of asphalt roads (Case Study East Hamedan Belt). Journal of Transportation Engineering. Five Year. 5:435–447. (In Persian).
Dananei R, Hasanzadeh MS, Mohtashamnia M. 2011. Locating of underground dams with using RS/GIS (Case study Mashed of Yazad province). The First National Conference on Economic Resolutions in the Field of Agriculture. 1:146–151. (In Persian).
Forzier GM, Gardenti F, Caparrini Castelli F. 2008. A methodology for the pre -selection of suitable sites for surface and underground. Small Dams in Arid Area: A Case study in the Region of Kidal, Mali. Physices and Chemistry of the Earth A/B/C. 33: 74–85.
Hasanlu MR, Kolfi J, Hashemi M. 2009. Locating appropriator areas for groundwater dams by using satellite imagery in the Zanjan Plain. Second National Engineering Conference. Zanjan Azad University. 2:204–213. (In Persian).
Jalalivand A, Kalantari S, Agriculture N. 2006. Locating suitable site for conservation underground dams groundwater recharge by using remot sensing. Ten National Geological Conference Iran Modares University. 7:120–134. (In Persian).
Khalid A, Eldrandaly. 2014. An expert GIS-Based ANP-OWA decision making framework for tourism development site selection. Published Oline June 2014in MECS 2014 I.J. Intelligent Systems and Applications. 07: 1–11.
Mohammadi Fatideh M. 2000. Groundwater Extraction Guilan University Press, Second Edition. 291 p.
Musavi SF, Chitzazan Y, Mirzai Y. 2009. Integration of remote sensing and GIS for mapping appropriate area to groundwater recharge (Case study, Komestan Area), Geomatics Geomatics Conferece Tehran 1:183–192. (In Persian).
Naseri HR, Davodi MH, Salami H, Kheirkhah zarkesh M. 2006. Suitable site selection for the construction of groundwater dams using analytical heirarchy process (ahp). In $th GIS Internatinal Conference Along with ISPRS Workshop. National Cartography Center, Tehran, Iran.13 p.
Nilsson A. 1988. Groundwater dams for small-scale water supply. Intermediate Technology Publications, London.78 p.
Onder H, Yilmaz M. 2005. Underground dams, a tools of sustainable devlopmentand management of groundwater resourses. Europen Water. 1/12., pp. 35–45
Saaty,T. 1980. The Analytic Hierarchy Process McGraw Hill.
Salami H. 2006. Suitable sites for the construction of underground dam in AZriain Areas using remote sensing (Case study, Northern Slopes of Karakas Mountains, Master's Degree in Hydrology (Hydrogeology), Shaheed Beheshti University. 143 p.
Soleimani S, MR, Nikdel A, Oromiehei Bahrami A. 2008. Locating the appropriate factors for underground dams management conference. 1:234–239. (In Persian).
Shahroudi K, Rouydel H. 2012. Using a multi-criteria decision making approach (ANP-TOPSIS) to evaluate suppliers in the Iran’s auto industry. International Journal of Applied Operational Research. 2: 2: 37–48.
Tabatabai Yazdi J, Nabipaylashkaryian S. 2004. Dams of grounwater in the small scale reserch center of conservation of waterhed management. And Soil. 63 p. (In Persian).
Tabatabai Yazdi J. 2006. Evaluation of expoloiting the utilization of subsurface flow by construction underground dams in waterway. The Final Report of the Research Project of Soil Conservation and Watershed Management Research Institute. 104 p.
Wappinger O. 1961. The storage of water in sand. South-West Africa Administration. Water Affairs Branch. .107 p.