شاخص‌های ارزیابی پایداری خاکدانه‏‌ها و مهم‏ترین ویژگی‏‌های مؤثر بر آن: مطالعه موردی کشت و صنعت‏‌های نیشکر استان خوزستان

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد خاکشناسی دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین خوزستان

2 استادیار گروه خاکشناسی دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین خوزستان

3 استادیار خاکشناسی دانشگاه شهرکرد

چکیده

شرح و کمی‏سازی ساختمان خاک به دلیل ارتباط بسیاری از فرآیندهای زیست محیطی و کشاورزی با آرایش واحدهای ثانویه خاک (خاکدانه‏ها) و پایداری آن‏ها، بسیار مهم می‏باشد. هدف از پژوهش حاضر، ارزیابی شاخص‏هایی جهت توصیف پایداری ساختمان خاک براساس داده‏های کشت و صنعت‏های نیشکر استان خوزستان می‏باشد. بر همین اساس، 155 نمونه خاک از عمق 40-0 سانتی‏متری جهت ایجاد معادلات رگرسیونی برآورد‏کننده شاخص‏های میانگین وزنی قطر (MWD) خاکدانه‏ها، دلینهیر و دبوت (DDI)، نسبت پراکنش میدلتون (DR) و رس قابل پراکنش در آب (WDC) و معرفی مهم‏ترین ویژگی‏های مؤثر بر این شاخص‏ها، جمع‏آوری گردید. به علاوه امکان استفاده از میانگین هندسی (dg) و انحراف معیار هندسی (σg) قطر ذرات خاک به جای توزیع اندازه ذرات در استخراج توابع رگرسیونی نیز بررسی شد. نتایج نشان داد که نسبت جذب سطحی سدیم و کربن آلیبه ترتیب با درجه تأثیر 8/81 و 8/27 برای  MWD و 3/61 و 2/15 برای DDI، مهم‏ترین پارامترهای مؤثر بر شاخص‏های MWD و DDI بودند. همچنین در بین ویژگی‏های مؤثر بر DR، بیش‏ترین نقش مربوط به نسبت جذب سطحی سدیم بود در حالی کهمیزان رس، کربن آلی و کربنات کلسیم معادل در درجه بعدی اهمیت قرار داشتند. هدایت الکتریکی، کربنات کلسیم معادل، نسبت جذب سطحی سدیم، کربن آلی و میزان شن سهم تقریباً برابری در برآورد WDC داشتند. بالاترین همبستگی(97/0=R) بین دو شاخص MWD و DDI وجود داشت. به علاوه نتایج نشان داد که dg و σg به عنوان توصیف کننده‏های اندازه ذرات، نتوانستند دقت برآورد شاخص‏ها را بهبود بخشند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Aggragates Stability Evaluation Indices and The Most Effective Soil Characteristics: Case Study in Sugarcane Agro-Industry of Khozestan

نویسندگان [English]

  • Farzad Moradi 1
  • Bijan Khalilmoghadam 2
  • Sirrus Jafari 1
  • Shoja Qurbanidashtaki 3
1 Master's student in soil science, Ramin University of Agriculture and Natural Resources, Khuzestan
2 Assistant Professor of the Department of Soil Science, University of Agriculture and Natural Resources, Khuzestan, Ramin
3 Assistant Professor of Soil Science, Shahrekord University
چکیده [English]

The description and quantification of soil structure is very important because of the many agronomic and environmental processes related to the arrangement of secondary soil units (aggregates) and their stability. The purpose of this study is to evaluate indices used to characterize soil structural stability based on Khozestan sugarcane Agro-Industries data. According to this, 155 soil samples from 0-40 cm were collected to establish regression equations predicting mean weight diameter (MWD), De Leenheer and Deboodt (DDI), Middleton’s dispersion ratio (DR) and water dispersed clay (WDC) indices and to introduce most important factors influence these indices. Further, the possibility of using the geometric mean (dg) and geometric standard deviation (σg) of soil particle diameters instead of soil particle size distribution to derive regression equations was investigated. These results indicate that sodium adsorption ratio and organic carbon were the most important factors that influence the MWDand DDI indices,respectively, with a grade of 81.8 and 27.8 for MWD and 61.3 and 15.2 for DDI. Also, among the features that influence the DR, greatest role was related to sodium adsorption ratio, whereas, clay content, organic carbon and calcium carbonateprovided later ranking of evaluation. Electerical conductivity, calcium carbonate, sodium adsorption ratio, organic carbon and sand content, almost, have the same portion in predicted WDC. Maximum correlation(R=0.97) found between MWD and DDI. Also, results showed that the descriptors of the particle size distribution (dg and σg) did not improve the accuracy of indices prediction.

کلیدواژه‌ها [English]

  • mean weight diameter
  • De Leenheer and Deboodt index
  • Middleton’sdispersion ratio
  • Water dispersed clay