انتخاب مناسبترین مدل آماری برای پهنه‌بندی خطر و ارزیابی خسارت زمین‌لغزش(مطالعه موردی: حوزه آبخیز دوآب صمصامی)

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار و عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی چهارمحال و بختیاری

2 دانشجوی دکتری آبخیزداری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

3 عضو هیأت علمی پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری

4 کارشناس اداره کل منابع طبیعی استان چهارمحال و بختیاری

10.22092/wmej.2016.109745

چکیده

حوضه آبخیز دوآب صمصامی یکی از زیرحوضه‌های کارون بوده و در استان چهارمحال و بختیاری واقع است. نقشه پراکنش زمین‌لغزش‌های منطقه با تفسیر استریوسکپی عکس‌های هوایی و بازدیدهای میدانی تهیه گردید و 37 مورد لغزش رخداده مشاهده شد. نه عامل کلیدی و موثر بر آنها شامل: ارتفاع، شیب، جهت، سنگ‌شناسی، فاصله از گسل، فاصله از آبراهه، فاصله از جاده، کاربری اراضی و میزان بارش انتخاب گردید. بر اساس داده‌های صحرائی بدست آمده، توانایی خطر زمین‌لغزش توسط سه مدل آماری: دومتغیره تراکم سطحی وزنی AHP (مدل نیمه کمی)، رگرسیون چندمتغیره گام‌به‌گام و رگرسیون چندمتغیره لجستیک (مدل‌های کمی) مورد مقایسه قرار گرفت. تفاوت بین کلاس‌های خطر مدل‌ها نیز با آزمون کای‌اسکوئر، میزان توافق نقشه‌های خطر با شاخص کاپا و ارزیابی صحت مدل‌ها با شاخص جمع کیفیت (QS) و ROC  سنجیده شد. نقشه خسارت با ترکیب نقشه‌های شدت خطر، فراوانی عناصر و درجه آسیب‌پذیری عناصر براساس معادله ریسک تهیه شد. نتایج نشان داد که در همه مدل‌ها تفاوت آماره فراوانی در سطح احتمال 5 درصد معنی‌دار بوده و تفکیک بالایی بین کلاس‌های خطر وجود دارد. همچنین شاخص کاپا بین 1- تا 2/0 متغیر بوده که نماینده تطابق ناچیز بین آنها است. مدل آماری دومتغیره ‌وزنی AHP با QS و  ROC برابر با 87/0 و 914/0 به عنوان مدل برتر انتخاب گردید.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Selection of the best statistical model for hazard zonation and assessment of landslide risk (Case study: Doab Samsami Watershed)

نویسندگان [English]

  • Seyed Naeem Emami 1
  • Ebrahim Karimi Sangchini 2
  • Mohsen Shariatjafari 3
  • Farzad Rezazadeh 4
  • Haidar Ali Raeisei 4
1 Assistant professor and faculty member of Chaharmahal and Bakhtiari Agricultural and Natural Resources Research Center
2 PhD in watershed management, Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources
3 Faculty member of the Research Institute of Soil Protection and Watershed Management
4 Expert of the General Department of Natural Resources of Chaharmahal and Bakhtiari Province
چکیده [English]

The Doab Samsami watershed is located in Chaharmahal Va Bakhtiari province and is one of the main tributaries of the Karoon River basin. Landslide distribution map of the study area was prepared using air photos interoperation and field studies. 37 cases of happened landslides were observed. Nine parameters including elevation, slope, aspect, lithology, distances from fault, stream and road, land use, and annual precipitation were chosen as landslide effective factors. Potential landslide hazard maps were also provided using weighted density area bivariate statistical model (semi-quantitative model), multivariate stepwise regression model and logistic multivariate regression model and were compared by field data. Chi-square test was used to analyze difference between hazard classes of models. Kappa index was used to compare the conformity rate of the hazard maps. Qs and ROC Indexes was also used for evaluation of models accuracy. Hazard map, elements at risk map and vulnerability map were used in the preparation of risk map. Results show that measured Chi-square statistics is statistically significant at 95% of confidence interval, and there is an appropriate differentiation among landslide hazard classes. Kappa index between hazard maps of models vary between -1 to 0.2, indicating that there is a slight conformity between them. Weighted bivariate statistical model has been identified as the superior model for Doab Samsami watershed with Qs and ROC equal to 0.87 and 0.914.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Landslide hazard
  • Doab Samsami Watershed
  • risk
  • Elements at risk
  • Vulnerability